Voorwoord raad van bestuur
Voorwoord raad van bestuur
Versnellen na een sleuteljaar
Na een ongekend turbulent 2022 hebben de volumes en de prijzen op de gasmarkt zich in 2023 gestabiliseerd. Bij Gasunie zijn we trots op de rol die we daarin hebben kunnen spelen. Door een snelle bouw van capaciteit konden onze LNG-terminals Gate en EemsEnergyTerminal in 2023 een recordhoeveelheid LNG-tankers verwelkomen, waardoor we de beschikbaarheid en daarmee de betaalbaarheid van aardgas voor de Noordwest-Europese economie konden schragen. Samen met onze partner Vopak werken we in 2024 aan verdere capaciteitsuitbreidingen, zodat de sterk verkleinde afhankelijkheid van Russisch gas nog verder kan worden afgebouwd.
Voor de toekomstige Gasunie was 2023 een sleuteljaar. We hebben investeringsbesluiten genomen voor het eerste grootschalige CO2-transport- en -opslagsysteem (CCS) en voor het eerste deel van het landelijke waterstofnetwerk. Deze projecten zijn cruciaal voor de energietransitie en voor de koers van Gasunie. Na jaren van voorbereiding gaat de schop nu de grond in. Mensen en materialen staan klaar omdat er geen tijd te verliezen is als we de nationale en Europese klimaatdoelen willen halen.
De komende jaren willen we versnellen. We gaan investeringsbesluiten nemen voor meer en grotere transport- en opslagprojecten voor CO2 en waterstof. Na Porthos is het de beurt aan Aramis, dat vanaf 2028 het tienvoudige aan CO2 gaat opslaan. En na het traject Rotterdam-Tweede Maasvlakte, volgen Noord-Nederland en andere regionale waterstofverbindingen die vanaf 2027 samen het Nederlandse landelijke waterstofnet gaan vormen. Het ontwerp van het Duitse landelijke waterstofnet, waarin we participeren, is bijna klaar.
Opschaling en voorbereiding
Gasunie ontwikkelt zich in hoog tempo van gastransportbedrijf tot energie-infrastructuuronderneming. Om onze ambities op het gebied van CO2, waterstof, warmte en groen gas waar te maken, groeide ons medewerkersbestand in FTE in 2023 met bijna 12%. Bovendien hebben we intern het afgelopen jaar veel tijd gestoken in het voorbereiden van onze organisatie op het werken met meerdere energievormen.
De energietransitie en het borgen van de transportzekerheid betekent voor ons: hard werken onder hoge tijdsdruk. Daar leren we nu beter mee om te gaan. We zijn opgelucht dat de relatieve stijging van het aantal arbeidsongevallen in 2023 tot staan is gebracht. Maar we zitten nog altijd boven onze eigen streefnorm en dat trekken we ons zeer aan. Veiligheid krijgt in 2024 de hoogste aandacht van het Gasunie-management. Iedereen die voor Gasunie werkt, moet ’s avonds gezond weer thuis kunnen komen.
Maatschappelijk rendement
Bij het nemen van investeringsbeslissingen sturen we steeds vaker op maatschappelijk rendement. Winst maken is voor de huidige Gasunie geen doel op zich meer, maar een voorwaarde om projecten met een hoog maatschappelijk dividend voor de samenleving te realiseren. Zouden we alleen maar in termen van financieel rendement denken, dan hadden we sommige investeringsprojecten afgekeurd.
Bij het plannen van energietransitie-projecten maken we bij Gasunie steeds vaker afwegingen vanuit een brede-welvaart-gedachte. We investeren soms ook in financieel minder rendabele projecten, die van toegevoegde waarde zijn voor de maatschappij in brede zin. In dit jaarverslag publiceren we ook voor het eerst een maatschappelijke jaarrekening. We sorteren hiermee voor op toekomst waarin we worden afgerekend op onze integrale pay out-ratio, oftewel de som van ons financieel dividend, ons milieudividend en ons maatschappelijk dividend.
De toekomst is zeker/onzeker
Bij het verschijnen van ons jaarverslag is het nog niet duidelijk welke regering Nederland krijgt en welk beleid zij de komende jaren wil gaan uitvoeren. Dat kan effect hebben op de financierbaarheid van onze energietransitieplannen. Aan de andere kant heeft Nederland zich gecommitteerd aan internationale klimaatverdragen en de daarin afgesproken doelen en ligt de bal niet alleen bij de politiek maar ook bij burgers en bedrijven. Linksom of rechtsom zal er een energietransitie plaatsvinden. Over nog maar 26 jaar moet er een netto CO2-neutrale economie staan.
De transitieprojecten die we al aan het bouwen zijn, leveren in alle scenario’s een goed maatschappelijk rendement op, zo blijkt uit de toekomststudie II3050 die de Nederlandse netbedrijven afgelopen jaar voor de tweede maal hebben uitgevoerd. We hebben een veelbelovende portfolio met nog te bouwen projecten die een bijdrage kunnen leveren aan de energietransitie en we kennen relatief weinig belemmeringen in capaciteit, mensen en materialen.
Er zal van alle partijen veel moed en doorzettingsvermogen nodig zijn om alle nieuwe dingen te realiseren en tegelijkertijd voldoende aandacht te hebben voor wat er al is. Dat gaat niet vanzelf. Gasunie maakt haar aandeel waar met geld en middelen, maar vooral met bevlogen en deskundige mensen. We zijn dankbaar dat we met hen samen het pad naar een fossielvrije toekomst mogen bewandelen.
Janneke Hermes, Bart Jan Hoevers en Hans Coenen
