Dit is Gasunie

Dit is Gasunie

In het hart van de Noordwest-Europese energiemarkt beheert, onderhoudt en ontwikkelt Gasunie infrastructuur voor grootschalig transport, opslag en conversie van energie. Nu is dat nog vooral aardgas. Met de energietransitie gaat dit steeds verder verschuiven naar CO2 en waterstof. Daarnaast jagen we de ontwikkeling van technologie voor en de invoeding van groen gas aan en werken we aan de aanleg en het beheer van netwerken voor warmte. 

Onze rol in de energieketen

We verlenen toegang tot onze diensten aan derden zonder onderscheid te maken in voorwaarden en tarieven. De Nederlandse staat is onze enige aandeelhouder. Onze medewerkers werken verspreid over ruim dertig locaties in Nederland en Noord-Duitsland en met vertegenwoordigingen in Brussel en Berlijn. Ons hoofdkantoor staat in Groningen; onze hoofdvestiging in Duitsland bevindt zich in Hannover.


Onze rol in de energieketen in Nederland en Noord-Duitsland

Onze infrastructuurdiensten verbinden producenten met (eind)gebruikers van energie. Onze huidige infrastructuur fungeert als internationaal knooppunt in de aan- en doorvoer van gas in Noordwest-Europa. We dragen hiermee bij aan een liquide, competitieve en betrouwbare Europese energiemarkt. Daarnaast investeren we in projecten op het gebied van waterstof, warmte, CCS en groen gas. We zetten ons in voor de versnelling van het realiseren van een CO2-neutrale energievoorziening door het ontwikkelen van duurzame-energieketens.

Onze organisatie

Gasunie kent twee grote gereguleerde dochters. Gasunie Transport Services (GTS) en Gasunie Deutschland (GUD) beheren hogedruknetwerken voor aardgastransport in Nederland en Noordwest-Duitsland. Toezichthouders ACM (Nederland) en BNetzA (Duitsland) stellen voor GTS en GUD de toegestane omzet en daarmee de tarieven vast.

GTS en GUD verkopen de beschikbare ruimte op hun netten aan marktpartijen. Klanten voeden gas in het netwerk in op invoedpunten en halen gas uit het netwerk op uitstroompunten. Hiervoor sluiten ze contracten af waarmee ze capaciteit boeken op bepaalde invoed- of uitstroompunten in het netwerk, gedurende een bepaalde periode (jaar, kwartaal, maand of dag).

Daarnaast heeft Gasunie deelnemingen die infrastructuurdiensten aanbieden die deels gereguleerd zijn of die (vooralsnog) van regulering vrijgesteld zijn. Klanten kopen capaciteit waarmee ze de betreffende infrastructuur gedurende een bepaalde periode kunnen gebruiken. De tarieven hiervoor zijn non-discriminatoir en worden in belangrijke mate door vraag en aanbod bepaald. De activiteiten van de deelnemingen ondersteunen de werking en liquiditeit van de energiemarkt in Nederland en Duitsland.


Onze gastransportbedrijven en onze belangrijkste deelnemingen

Missie, visie en strategie

Onze missie
Gasunie is een leidende Europese energie-infrastructuuronderneming. Gastransport en gasopslag vormen al zestig jaar de kern van ons bedrijf. We dienen het publiek belang en faciliteren de energietransitie door geïntegreerde infrastructuurdiensten aan te bieden. We richten ons op waardecreatie voor onze aandeelhouder en andere stakeholders en hanteren de hoogste veiligheids- en businessstandaarden die in de sector worden toegepast.

Onze visie
We geloven in een duurzame toekomst met een uitgebalanceerde energiemix en een blijvende rol voor gassen die afkomstig zijn uit verschillende bronnen. We geloven dat we onze klanten het best bedienen met innovatieve oplossingen op het gebied van (gas)infrastructuur.

Onze strategie

Gasunie hanteert een driepijlerstrategie, gedragen door ons organisatiefundament 

In 2023 is Gasunie gestart met het herzien van haar missie, visie en strategie. De raad van commissarissen en de aandeelhouder worden hier nauw bij betrokken, net als het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en andere stakeholders. De strategieherziening wordt in 2024 afgerond.

Hoe we waarde creëren

Het waardecreatiemodel van Gasunie laat zien hoe we de zes kapitalen van de International Integrated Reporting Council (IIRC) inzetten in onze organisatie bij het uitvoeren van onze strategische speerpunten. We creëren economische en maatschappelijke waarden en maken daarmee zowel positieve als negatieve impact op de maatschappij. Met onze positieve impact dragen we bij aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.


Hoe Gasunie waarde creëert

Impact op de samenleving

Onze maatschappelijke jaarrekening
Als publiek bedrijf wil Gasunie zorgvuldige afwegingen maken tussen financieel rendement, sociaal rendement en milieurendement. Hierin nemen we dit jaar een extra stap door voor het eerst een maatschappelijke jaarrekening te publiceren. Meer informatie over het hoe en waarom is te vinden in de Leeswijzer en de Aanvullende informatie. De komende jaren wordt het mogelijk om maatschappelijke jaarrekeningen van Nederlandse infrabeheerders onderling te vergelijken.


Onze maatschappelijke jaarrekening
(in miljoenen euro)

  • Financieel kapitaal

    Financieel kapitaal omvat de beschikbare middelen voor een organisatie die kunnen worden gebruikt bij de productie van goederen of het verlenen van diensten. Onttrekkingen van geld van andere partijen vormen een negatieve impact, betalingen aan andere partijen hebben juist een positieve impact. De hier getoonde cijfers corresponderen met de informatie uit onze jaarrekening.

  • Geproduceerd kapitaal

    Geproduceerd kapitaal omvat de fysieke objecten die beschikbaar zijn voor een organisatie, voor gebruik bij de productie van goederen of de levering van diensten. Betrouwbare toegang tot aardgas voegt veel waarde toe aan de maatschappij, zoals het hebben van een warm huis in de winter en een industrie die kan draaien wanneer zij wil. Gasunie heeft hierin 2023 een aandeel van € 818 miljoen voor huishoudens en € 315 miljoen voor zakelijke eindgebruikers in haar kernmarkten Nederland en Noord-Duitsland.

  • Intellectueel kapitaal

    Nieuwe business- en marktmodellen en de inzet van duurzame energie leiden tot kennis en data. Deze kennis en data vormen intellectueel kapitaal dat positief kan bijdragen aan het realiseren van de energietransitie, de circulaire samenleving en brede welvaart. We zetten onze kennis en data in bij onze rol als adviseur en klankbord voor overheid en bedrijfsleven. Transparantie, innovatie en samenwerking zijn sleutelbegrippen voor het duiden van intellectueel kapitaal.

  • Menselijk kapitaal

    Menselijk kapitaal gaat over de competenties, capaciteiten, ervaring en motivatie van mensen om te innoveren, vaak binnen het domein van de activiteiten van de organisatie. Gasunie draagt bij aan het menselijk kapitaal, bijvoorbeeld door de toename van welzijn van werknemers of de ontwikkeling van werknemers op de werkvloer, maar heeft ook een negatieve impact door het onttrekken van arbeid elders in de samenleving, door uitval van werknemers of incidenten op de werkvloer en de omgeving als gevolg van werkzaamheden. We hechten veel waarde aan het zorgen voor veiligheid van de werknemers. De impact als gevolg van werkgerelateerde uitval en ongeval is daarom gekwantificeerd en heeft een waarde van iets meer dan € 248.000.

  • Sociaal kapitaal

    Hoe stakeholders onze prestaties ervaren en waarderen is onderdeel van ons sociaal kapitaal. Een gunstige reputatie biedt kansen voor samenwerking, medewerkerswerving en klanttevredenheid.

  • Natuurlijk kapitaal

    Natuurlijk kapitaal gaat over alle hernieuwbare en niet-hernieuwbare milieubronnen en -processen die de goederen en diensten van een organisatie opleveren die de vroegere, huidige of toekomstige welvaart ondersteunen. Hierbij hoort bijvoorbeeld het gebruik van materialen of fossiele brandstoffen bij met een beperkte voorraad, en schade als gevolg van luchtverontreiniging of klimaatverandering. Gasunie stoot broeikasgassen uit, en stelt ook de eindgebruikers van de gassen die zij vervoert in staat om dat te doen. Daar staat tegenover dat we ook maatregelen nemen om onze emissies te reduceren.

    Hierbij is de impact van groen gas per saldo lager dan de impact van aardgas. Door een groter aandeel groen gas te gebruiken, kan de impact in de toekomst verder dalen. Het gebruik van LNG heeft een grotere impact dan lokaal geproduceerd gas. Voor het jaar 2023 is de bijdrage aan klimaatverandering gekwantificeerd op een waarde van € 145 miljoen*. De impact op natuurlijk kapitaal kan positief zijn door beperking van klimaatverandering door bijvoorbeeld het inkopen van Garanties van Oorsprong. Gasunie heeft hiermee in 2023 emissies van het eigen energieverbruik vergroend met een positieve impact ter waarde van € 21 miljoen.

* Bij het bepalen van onze bijdrage aan klimaatverandering zijn onze scope-1 en scope-2 emissies over 2023 meegenomen, alsmede het (beperkte) deel van onze scope-3 emissies over 2023 dat al bekend was in januari 2024. Voor een volledige scope-3 bepaling moeten we de levenscyclus-CO2-uitstoot van alle door ons aangekochte kapitaalgoederen in kaart gaan brengen. Hiervoor moeten dermate veel data van leveranciers en andere partijen worden verzameld en geverifieerd, dat de publicatiedatum van dit jaarverslag te vroeg komt. Lees meer over onze scope-3 beleid in het hoofdstuk Emissies.

Onze impact op de biodiversiteit

Vijf infrastructuurbedrijven maken samen effect van bedrijfsvoering inzichtelijk

Bewust van impact
De infrastructuurbedrijven van Nederland werken hard aan de energietransitie. Duurzame-energieprojecten hebben echter ook negatieve gevolgen voor de biodiversiteit. Pas als we de omvang van die impact kennen, kunnen we gericht maatregelen nemen. Dat willen we én dat moet, bijvoorbeeld door nieuwe normen en regelgeving zoals de EU-taxonomie en CSRD. Daarom werkten we in 2023 samen met Impact Institute en collega-infrabedrijven Alliander, Havenbedrijf Rotterdam, Stedin en Vitens aan een impactmeting. Samen willen we meer grip krijgen op dit belangrijke thema.

Inkoop en eigen land
Voor de meting keek Impact Institute uitgebreid naar twee aspecten: de directe impact door eigen landgebruik en de indirecte impact via leveranciers, oftewel upstream impact. Op een plek waar een kantoor of installatie staat kan immers geen bos groeien. En voor de leidingen en andere materialen die Gasunie inkoopt, veroorzaken onze leveranciers en hun toeleveranciers onder andere watervervuiling, luchtvervuiling en CO2-uitstoot. Impact Institute gebruikte sectorgemiddelden en andere standaarden om een prijskaartje te hangen aan de negatieve gevolgen van onze bedrijfsvoering.

Bijna € 92.000.000
De resultaten van de impactmeting liegen er niet om. De 272 hectares die Gasunie in Nederland beheert leidden in 2022 tot een biodiversiteitsverlies van € 820.000. De upstream impact was vele malen hoger: € 91.000.000. Deze impact komt voornamelijk door onze inkoop van elektriciteit en stikstof. Hoe doen we het ten opzichte van onze collega-infrabedrijven? De meeste anderen hadden een vergelijkbare verhouding tussen upstream impact en impact via eigen areaal. Wel weten we nu dat de impact per beheerde hectare en ingekochte euro bij Gasunie relatief hoog is. Waarom dit zo is, vergt aanvullend onderzoek.

Plannen voor de toekomst
De toekomst vraagt om een andere manier van werken, met meer aandacht voor de natuur. Gasunie zet hier al actief stappen in. Een deel van die stappen komt elders in dit jaarverslag aan bod, zoals de inkoop van Nederlandse windenergie, het ecologisch beheer van onze terreinen en aandacht voor circulariteit bij onze aanbestedingen. Met de waardevolle inzichten uit het rapport van Impact Institute kunnen we nu nog gerichter aan de slag om het verlies aan biodiversiteit te beperken.

Onze visie op de toekomst

De klimaatdoelen zijn duidelijk. In 2050 is Europa klimaatneutraal; in 2030 is de Europese CO2-uitstoot met minimaal 55 procent verlaagd ten opzichte van 1990. Veel landen, bedrijven en burgers nemen maatregelen, maar we zijn er nog lang niet. De rapporten van wetenschappers en uitspraken van rechters liegen er niet om. Om de klimaatdoelen te halen moet het energiesysteem fors veranderen. Duurzame gasvormige energie zoals groen gas en waterstof zijn onmisbaar voor de transitie van industrie en huishoudens, net als CO2-transport- en opslag.


Klimaatdoelstellingen van Nederland, Duitsland en de Europese Unie

Investeringsagenda
Gasunie werkt aan een serie grootschalige energietransitie-projecten waarvoor we in de komende jaren een investeringsbeslissing willen nemen. We verwachten dat het overgrote deel van deze projecten meteen of gaandeweg een gereguleerd kader krijgt; dat wil zeggen dat we het gebruik van deze activa tegen gereguleerde tarieven zullen aanbieden. Per project kijken we naar maatwerkoplossingen om de ontwikkel- en exploitatierisico’s in de hand te houden.


Gasunie wil tot en met 2030 € 11,5 miljard investeren in energietransitie en leveringszekerheid

(Bedragen in miljoenen euro's.)

De totale netto-investeringsagenda van Gasunie tot en met 2030 loopt volgens onze huidige inschattingen op tot zo’n € 11,5 miljard. De investeringen in aardgasinfrastructuur zijn vervangingsinvesteringen en investeringen in compressie in het Duitse aardgasnet vanwege de grote instroom van gas vanaf LNG-terminals.

Een aantal projecten willen we uitvoeren met partners. Alleen het aandeel van Gasunie in de uitgaven wordt weergegeven en bijvoorbeeld subsidies zijn hierop al in mindering gebracht. Alle projecten doorlopen een apart besluitvormingstraject.

Integrale Infrastructuurverkenning
Energienetten verbinden vraag en aanbod van energie. Voor het vervoer van groene energie zijn grote investeringen nodig in de aanleg van nieuwe netten en het aanpassen van bestaande netten. Omdat we niet weten hoe de wereld eruit gaat zien, houden we rekening met een viertal toekomstscenario’s die allemaal toewerken naar een CO2-neutrale samenleving in 2050. Het is de maatschappelijke taak van Gasunie dat we de samenleving in alle scenario's kunnen bedienen met onze infrastructuur. De scenario’s zijn diepgaand uitgewerkt in de Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050 (II3050). Door nauwe samenwerking bij het opstellen van deze visie tussen Gasunie, TenneT, regionale netbeheerders en andere stakeholders is de II3050 een breed gedragen verkenning en leidraad voor overheid, marktpartijen en netbedrijven.


De vier II3050-scenario’s op hoofdlijnen

De belangrijkste conclusies uit het nieuwe II3050-rapport voor Gasunie zijn:

  • Waterstof, groen gas, warmte en CCS worden belangrijke schakels voor een CO2-vrije toekomst.
  • Na 2030 is er ongeveer een verdubbeling van het tot 2030 geplande waterstofnetwerk nodig en daar kan onze bestaande gasinfrastructuur grotendeels in voorzien.
  • De opslag van waterstof is cruciaal om vraag en aanbod naar energie in de toekomst in balans te houden. Dat kan in voormalige zoutcavernes in Nederland en Duitsland.
  • Daarnaast is onderzoek nodig in hoeverre we waterstof in lege gasvelden kunnen opslaan. Zij kunnen een belangrijke rol spelen als strategische buffer in geval van te weinig opgewekte zonne- en windenergie en als back-up bij het wegvallen van een deel van de import.
  • Het netwerk voor transport van CO2 is naast een kortetermijnoplossing ook een langetermijnoplossing. Op de korte termijn transporteren we afgevangen CO2 naar de opslagvelden onder zee om de CO2-uitstoot van de industrie te verminderen. Op de lange termijn transporteren we duurzame CO2 richting industrie voor productieprocessen die nu nog op fossiele grondstoffen (zoals olie) zijn gebaseerd.

Risico’s en kansen
Gasunie is de afgelopen jaren al begonnen aan de opbouw van deze infrastructuur, voor waterstof, groen gas, CO2 en warmte. Ongeacht welk scenario werkelijkheid wordt, is er in de energietransitie een belangrijke rol voor Gasunie weggelegd. Wel verschillen per scenario de kansen en de risico’s* voor onze onderneming. Dit hebben we in onderstaande visuals duidelijk gemaakt. 

* Naast de II3050-scenario’s heeft Gasunie gekeken naar haar strategische risico’s en operationele risico’s en de manieren waarop ze worden beheerst. De belangrijkste beheersmaatregelen zijn opgenomen in de Aanvullende informatie.


Risico’s en kansen voor Gasunie bij de energietransitie-scenario’s