15 Nadere toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Nadere informatie over bovenstaande transacties en de financiële gevolgen voor de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen in noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvestering groepsmaatschappijen’.

In 2023 vond één materiële bedrijfscombinatie plaats en één bedrijfscombinatie onder gemeenschappelijke leiding (die volledig elimineert in de consolidatie). Daarnaast was sprake van een gedeeltelijke verkoop van een 100% groepsmaatschappij. Deze transacties zijn hieronder nader toegelicht. 

Verkregen activa en overgenomen verplichtingen
De reële waarde van de verkregen activa en overgenomen verplichtingen op de acquisitie datum was als volgt: 

De uitgestelde belastingverplichtingen zien toe op tijdelijke verschillen in de waardering van de materiële vaste activa en de gebruiksrecht activa. De reële waarde van de handels- en overige vorderingen is gelijk gesteld aan de contractuele waarde daarvan op grond van de aard en het kortlopende karakter van de vorderingen. Er is geen sprake van materiële verwachte kredietverliezen op deze vorderingen. Er is tevens geen sprake van voorwaardelijke verplichtingen of transacties die separaat van de acquisitie verwerkt moeten worden. De koopprijs is ineens en in contanten voldaan. Aan de koopprijs zijn geen relevante toekomstige voorwaarden verbonden die invloed kunnen hebben op de finale koopprijs. 

Medio november 2023 is deze transactie succesvol afgerond door middel van verkoop van 50% van de aandelen in EemsEnergyTerminal aan Vopak. De transactie is economisch gezien per 1 oktober 2023 effectief. Vanaf dat moment kwalificeert EemsEnergyTerminal de facto als een joint venture op grond van gezamenlijke zeggenschap en is EemsEnergyTerminal niet langer in de consolidatie opgenomen. Op de acquisitiedatum bedroeg de schatting van de reële waarde van de netto-verkoopprijs € 27,9 miljoen. Dit bedrag bestaat uit de bruto-verkoopprijs van € 41,6 miljoen minus een te betalen vennootschapsbelastingcompensatie aan Vopak van € 13,7 miljoen. Overeengekomen is dat Vopak de verkoopprijs in april 2024 ineens en in contanten voldoet. Overeenkomstig de contractuele afspraken stellen we de definitieve verkoopprijs medio 2024 vast. 

De financiële informatie segmenteren we naar onze activiteiten, waarbij de operationele segmenten de managementstructuur weerspiegelen. We onderscheiden de volgende segmenten:

• Gasunie Transport Services
  Dit segment beslaat het netbeheer in Nederland en is verantwoordelijk voor de aansturing van het aardgastransport, de ontwikkeling van het aardgasnetwerk en de bijbehorende installaties en het bevorderen van de marktwerking.
  
  
• Gasunie Deutschland
  Dit segment beslaat het netbeheer in Duitsland en is verantwoordelijk voor de aansturing van het aardgastransport, de ontwikkeling van het aardgasnetwerk en de bijbehorende installaties en het bevorderen van de marktwerking.
  
  
• Participations
  Dit segment richt zich op het ontwikkelen van infrastructuur voor alternatieve energiedragers en het optimaal benutten van de bestaande deelnemingen, onder meer door middel van faciliteren van gasstromen naar Noordwest-Europa via LNG-aanvoer en langeafstandspijpleidingen.     

De activa van het segment Gasunie Deutschland neemt voornamelijk toe door de aanleg van transportleidingen die (drijvende) LNG-importterminals van derden verbinden met het bestaande Duitse gastransportnetwerk. De afname van de activa van het segment Participations komt voornamelijk door de gedeeltelijke desinvestering van EemsEnergyTerminal, zoals toegelicht in noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’.

De investeringen in en de afschrijvingen van (im)materiële vaste activa (inclusief de gebruiksrecht activa) en de andere belangrijke niet-geldelijke posten zijn als volgt:

De andere belangrijke niet-geldelijke posten bestaan onder meer uit de mutaties in de personele- en overige voorzieningen, de resultaten op desinvesteringen en bepaalde kosten van de toegezegd-pensioen regeling.

De onderverdeling van de activa naar geografisch gebied is als volgt:

De investeringen in joint ventures in 2023 zien met name toe op onze belangen in German LNG Terminal en Porthos. 

Een nadere toelichting op de mutaties in joint ventures en geassocieerde deelnemingen hebben we opgenomen in noot 8 ‘Investeringen in joint ventures’ en noot 9 ‘Investeringen in geassocieerde deelnemingen’.

Voorafgaand aan het onderzoek naar bijzondere waardeverminderingen ultimo 2023 bedroeg de boekwaarde van het gastransportnetwerk, dat als één samenhangende kasstroom genererende eenheid wordt beschouwd, circa € 6,4 miljard.

Uitgangspunt voor de geprognosticeerde uitgaven en andere variabelen, zoals de verwachte operationele kostenontwikkeling en het investeringsniveau, zijn door het management bepaald. De belangrijkste operationele en investeringskasstromen (relevant voor de kapitaalkostenvergoeding en de nacalculatie daarvan) zijn gebaseerd op het business plan voor de komende drie jaren. 

De belangrijkste uitgangspunten in de bedrijfswaardebepaling zijn hierna toegelicht:

Statische efficiency na de reguleringsperiode 2022-2026
In het kader van de bedrijfswaardeberekening ultimo 2023 is aangenomen dat de gemiddeld gewogen statische efficiency voor de reguleringsperiode na 2026 gehandhaafd blijft op 100%. Voor de reguleringsperiode 2022-2026 is de gemiddeld gewogen statische efficiency van GTS door de ACM op basis van een benchmarkonderzoek initieel vastgesteld op 96,1%. GTS heeft mede op dit onderwerp een beroepszaak aanhangig gemaakt. GTS was van mening dat de robuustheid van het benchmarkonderzoek van de ACM te beperkt was, het model niet controleerbaar was en geen basis bood voor de opgelegde efficiëntieafslag. In 2023 is GTS op dit punt door het CBb in het gelijk gesteld en heeft het CBb de ACM opgelegd een statische efficiëntiescore van 100% te hanteren. 

Inflatiecorrectie toegestane inkomsten
In de bedrijfswaardeberekening is voor de geprognosticeerde inkomsten in de jaren 2025 en 2026 een schatting opgenomen van de inflatievergoeding in de toegestane inkomsten. De ACM bepaalt de hoogte van de inflatievergoeding op een peilperiode die afwijkt van de business plan aanname ten aanzien van inflatieverwachtingen. Als de werkelijke inflatievergoeding afwijkt van de verwachting zoals aangenomen is in de bedrijfswaardeberekening, dan heeft dit invloed op de verwachte kasstromen en daarmee op de waardering van het gastransportnetwerk.

Realisatie operationele kosten
De geschatte operationele kosten voor de periode 2024-2026 zijn mede gebaseerd op het goedgekeurde business plan voor de komende drie jaren. Voor vrijwel alle operationele kosten – behoudens het grootste deel van de energiekosten – vindt geen nacalculatie plaats. Een afwijking in de realisatie van de operationele kosten ten opzichte van de geprognosticeerde kosten heeft invloed op de verwachte kasstromen en daarmee op de waardering van het gastransportnetwerk. 

Sensitiviteitsanalyse
De realiseerbare waarde is gebaseerd op belangrijke veronderstellingen en assumpties. De invloed van wijzigingen in deze veronderstellingen en assumpties kan aanzienlijk zijn. In onderstaande tabel is indicatief het effect aangegeven van een wijziging van een belangrijke veronderstelling op de realiseerbare waarde. We veronderstellen dat de wijziging aan begin van de planperiode plaatsvindt onder overige gelijkblijvende omstandigheden.

De mutaties in de materiële vaste activa in 2023 zijn als volgt:

De investeringen hadden in Nederland voornamelijk betrekking op de stikstoffabriek van GTS in Zuidbroek, investeringen in de WarmtelinQ. Een nadere toelichting op de gedeeltelijke desinvestering EemsEnergyTerminal en op de acquisitie van GUFU BBL hebben we opgenomen in noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’. De investeringen hadden in Duitsland voornamelijk betrekking op de aanleg van transportleidingen die (drijvende) LNG-importterminals van derden verbinden met het bestaande Duitse gastransportnetwerk. De kolom investeringen bevat ook de overboekingen van de vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering naar de andere activacategorieën voor de activa die gedurende 2023 in gebruik zijn genomen.

De voorwaardelijke investeringsverplichtingen ultimo 2023 zijn opgenomen in noot 29 ‘Niet in de balans opgenomen verplichtingen’.

De mutaties in de bij de leases behorende gebruiksrecht activa in 2023 zijn als volgt:

De mutaties in de materiële vaste activa in 2022 zijn als volgt:

De investeringen in 2022 hadden in Nederland voornamelijk betrekking op de bouw van de nieuwe stikstoffabriek, de ombouw van bepaalde afnemers van hoog- naar laagcalorisch gas, de drijvende LNG-installaties en toebehoren in de Eemshaven en het warmtetransportnetwerk van WarmtelinQ. 

De mutatie in de kolom herrubriceringen ziet toe op een gewijzigde aanwending van een klein deel van de permanente gasvoorraad en een deel van de stikstofvoorraad. Vanaf 2022 presenteren we deze gassen onder de balanspost voorraden.

De mutaties in de bij de leases behorende gebruiksrecht activa in 2022 zijn als volgt:

De aanschafwaardes en de cumulatieve afschrijvingen van de materiële vaste activa zijn als volgt:

Onze activa bestaat voor een groot deel uit gereguleerde activa. De toezichthouders voor de gereguleerde netten in Nederland (ACM) en Duitsland (BNetzA) bepalen de gereguleerde afschrijvingstermijnen. In het methodebesluit GTS 2022-2026 gaat de ACM – mede op basis van door haar uitgevoerde studies naar de energietransitie – nog steeds uit van een lange afschrijvingshorizon (oplopend tot 55 jaar voor transportleidingen) voor het gastransportnetwerk. Voor het Duitse gastransportnetwerk geldt ultimo 2023 voor bestaande activa een vergelijkbare situatie voor wat betreft de door de toezichthouder veronderstelde levensduur van het gastransportnetwerk. Wel geldt dat in Nederland de gereguleerde afschrijvingen in het huidige methodebesluit versneld zijn door een degressiefactor toe te passen. Verder heeft de toezichthouder in Duitsland ultimo 2023 de Duitse netbeheerders de mogelijkheid gegeven om bepaalde activa in aanbouw, die de komende jaren in gebruik genomen gaan worden, af te schrijven tot en met 2045. Voor deze activa zijn de afschrijvingen ultimo 2023 nog niet aangevangen. De periode tot en met 2045 is substantieel korter dan de gereguleerde afschrijvingstermijn voor de bestaande activa. Over de gereguleerde afschrijvingstermijn van de bestaande Duitse activa is nog geen formeel besluit genomen.

Bij het bepalen van de afschrijvingstermijnen in de jaarrekening hebben we ultimo 2023 met name waarde gehecht aan de bestaande regulering en de daaruit af te leiden lange gebruiksduur. We verwachten dat de komende jaren meer duidelijkheid ontstaat over de zienswijze van de toezichthouders op de gebruiksduur op de lange termijn en het eventueel verder aanpassen van de gereguleerde gebruiksduur en/of gereguleerde afschrijvingssystematiek voor bestaande en voor nieuwe activa. We zullen op dat moment opnieuw de gevolgen voor onze afschrijvingstermijn en/of -methodiek in de jaarrekening beoordelen.    

Tot slot overwegen we in onze periodieke beoordeling van de afschrijvingstermijnen of sprake is van individuele activa die op middellange termijn niet meer dienstbaar zijn aan het gastransport en de gasopslag. In die specifieke gevallen kunnen we aanpassingen doorvoeren in de afschrijvingstermijnen van deze activa. Deze installaties zijn reeds of kunnen in de nabije toekomst tijdelijk buitengebruik gesteld worden en worden in die gevallen versneld afgeschreven tot het moment van buitengebruikstelling. Bij de wijze van technisch buitengebruik stellen houden we rekening met de mogelijkheid om de installaties op termijn toch weer in gebruik te nemen, mocht een alternatieve aanwending worden voorzien op het gebied van waterstof, warmte en CCS. De installaties worden daarom niet gesaneerd, maar duurzaam geconserveerd. In 2023 is voor één installatie de afschrijving versneld, hetgeen heeft geleid tot een aanvullende afschrijvingslast van circa € 4,5 miljoen.

De afschrijvingstermijnen van de belangrijkste activa categorieën zijn als volgt:

Gebruiksrecht activa schrijven we af overeenkomstig de bovenstaande categorieën, waarbij voor gehuurde terreinen geldt dat we deze afschrijven overeenkomstig de levensduur van actief waarmee de huur van het terrein verband houdt. Op terreinen, permanente gasvoorraden en activa in aanbouw schrijven we niet af.

We hebben rechtstreeks dan wel indirect belangen in de volgende joint operations:

We verwijzen naar noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’ voor meer informatie over de overname van de aandelen van GUFU BBL B.V. in 2023. Gasunie heeft door de overname van GUFU BBL B.V. geen overheersende zeggenschap over BBL Company gehad of verkregen. Verder wordt in Nederland een V.O.F.-structuur gezien als een transparante structuur, waarbij de partners een belang in de activa en de verplichtingen van de V.O.F. hebben. De juridische en economische realiteit van BBL Company is daardoor vergelijkbaar met die van een joint operation.

We hebben rechtstreeks dan wel indirect belangen in de volgende joint ventures:

Doel van het samenwerkingsverband is een demonstratiefaciliteit te realiseren om in de komende jaren de robuuste werking van de nieuwe technologie op industriële schaal aan te tonen. Sinds 2021 is het financiële belang van Gasunie  35%. Op basis van de samenwerkingsovereenkomsten is er niettemin sprake van gezamenlijke zeggenschap.

De mutaties in de joint ventures zijn geaggregeerd als volgt: 

De investeringen in 2023 hebben overwegend betrekking op German LNG Terminal en op Porthos. De rechtstreekse vermogensmutaties hebben betrekking op de herwaardering van het belang in Gate terminal als gevolg van de wijziging in de reële waarde van het effectieve deel van een cash flow hedge van Gate terminal. Gasunie heeft deze vermogensmutatie verwerkt in de niet-gerealiseerde resultaten. 

De herclassificatie EemsEnergyTerminal van groepsmaatschappij naar joint venture heeft betrekking op de verkoop van 50% van de EemsEnergyTerminal aandelen per 1 oktober 2023. Als gevolg van de aandelenverkoop heeft Gasunie niet langer overheersende zeggenschap in EemsEnergyTerminal. Hierdoor hebben we het belang wat we behouden in EemsEnergyTerminal geherwaardeerd tegen de reële waarde. Voor nadere informatie over deze verkoop van aandelen verwijzen we naar noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvestering groepsmaatschappijen’. De desinvesteringen hebben voornamelijk betrekking op de verkoop van 60% van ons belang in Germany LNG GmbH. Ultimo 2022 stond dit over te dragen aandelen belang reeds gepresenteerd als ‘activa aangehouden voor verkoop’. 

Van de joint ventures hebben Gate terminal en EemsEnergyTerminal een materiële invloed op ons vermogen en ons resultaat. De informatie over de boekwaarde, het aandeel in de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het resultaat over het boekjaar en het ontvangen dividend uitgesplitst naar Gate terminal, EemsEnergyTerminal en overige joint ventures is als volgt.

Vanwege de materiële invloed op het vermogen en het resultaat van Gasunie hebben we ten aanzien van Gate terminal en EemsEnergyTerminal onderstaand nadere gedetailleerde informatie opgenomen. 

Informatie over Gate terminal en EemsEnergyTerminal
De financiële informatie van Gate terminal en EemsEnergyTerminal is als volgt: 

THE heeft geen materiële invloed op ons vermogen en resultaat. De waarde van het belang in THE was ultimo 2023 € 0,6 miljoen (ultimo 2022: € 0,6 miljoen). 

Het totale aandeel van Gasunie in de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van geassocieerde deelnemingen in 2023 is kleiner dan € 0,1 miljoen (2022: kleiner dan € 0,1 miljoen). 

De overige kapitaalbelangen zijn als volgt:

De reële waarde van de overige kapitaalbelangen bedraagt ultimo 2023 gezamenlijk € 7,0 miljoen (ultimo 2022: € 7,0 miljoen). Voor alle deelnemingen geldt dat dit een niveau 3 waardering is (ultimo 2022: niveau 3). In 2023 keerden de overige kapitaalbelangen geen dividend uit (2022: idem).

Voor de overige kapitaalbelangen in PRISMA, EDSN en SCW Systems geldt dat, mede vanwege hun geringe omvang, we veronderstellen dat de boekwaarde een benadering is van de reële waarde. Voor deze belangen hebben we daarom geen reële waarde berekening en gevoeligheidsanalyse opgenomen in de jaarrekening.

De tijdelijke verschillen tussen de waardering van de activa en de passiva voor de financiële verslaggeving en de fiscale waardering geven aanleiding tot het opnemen van uitgestelde belastingvorderingen. Er is geen sprake van geactiveerde voorwaartse verliesverrekeningen. Ultimo 2023 verwachten we voldoende toekomstige fiscale winsten om de uitgestelde belastingvordering te realiseren (ultimo 2022: idem). Deze aanname is gebaseerd op de geprognosticeerde fiscale resultaten voor de komende jaren op grond van het meest recente meerjarenplan en op de aanname dat we op grond van vigerende reguleringskaders in beginsel altijd een redelijk rendement mogen maken op onze geïnvesteerde bedragen en de operationele kosten en de afschrijvingslasten worden vergoed, waardoor we op de lange termijn ook voldoende fiscale winsten realiseren.

De tijdelijke verschillen betreffen de fiscale verwerking van de door de Staat der Nederlanden betaalde koopsom, de verschillen uit hoofde van waardering van materiële vaste activa en overige tijdelijke verschillen. Het eerstgenoemde verschil is ontstaan bij de splitsing van Gasunie in 2005 in een transport- en een handelsbedrijf. Destijds heeft, in fiscale zin, een informele kapitaalstorting in Gasunie plaatsgevonden door de Staat der Nederlanden. Onder IFRS is deze fiscale koopsom niet door Gasunie geactiveerd. Door deze verwerking van de koopsom heeft Gasunie een additioneel fiscaal afschrijvingspotentieel verkregen, waarvoor een uitgestelde belastingvordering is opgenomen.

Het tijdelijke verschil ingevolge de waardering van de materiële vaste activa is voornamelijk het resultaat van de eenmalige herwaardering van materiële vaste activa bij de splitsing van Gasunie in 2005 en de aansluitende transitie naar IFRS. Daarnaast wijken de fiscale afschrijvingsprincipes in voorkomende gevallen af van de afschrijvingsprincipes onder IFRS (inclusief de verwerking van bijzondere waardeverminderingen en de terugnames daarvan). Ook hiervoor worden tijdelijke verschillen opgenomen in de balans. Per saldo leiden de tijdelijke verschillen inzake de materiële vaste activa tot een uitgestelde belastingverplichting.

De overige verschillen betreffen met name tijdelijke verschillen ingevolge personeelsbeloningen en afgeleide financiële instrumenten.

Bovenstaande uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen hebben betrekking op de fiscale eenheid voor de Nederlandse vennootschapsbelasting en voldoen aan de voorwaarden voor saldering van fiscale schulden. Daarom hebben we de uitgestelde belastingen hier gesaldeerd weergegeven.

De mutaties in de uitgestelde belastingvorderingen in 2023 zijn als volgt:

De mutaties in de uitgestelde belastingvorderingen in 2022 zijn als volgt:

De specificatie van de voorraden is als volgt:

De post voorraden bestaat uit gasvoorraden, emissierechten en overige voorraden.

De gasvoorraden betreffen fysieke gasvoorraden en bestaan voornamelijk uit voorraad aardgas en een geringe voorraad stikstof. De voorraad stikstof gebruiken we in het kader van kwaliteitsconversie. Onze groepsmaatschappij GTS houdt aardgasvoorraden aan onder meer ten behoeve van de wettelijke piektaak in Nederland. GTS is gehouden waarborgen te treffen voor de pieklevering aan de leveranciers van kleinverbruikers. Er is sprake van pieklevering in het geval van bijzonder koude omstandigheden (een gemiddelde effectieve etmaaltemperatuur in De Bilt lager dan -9°C). In dergelijke gevallen levert GTS de vergunninghouders (de leveranciers van de kleinverbruikersmarkt) gas.

De emissierechten hebben vrijwel volledig betrekking op rechten onder het EU-ETS systeem. Het saldo van de in de balans opgenomen rechten betreft het surplus aan rechten dat niet benodigd is om aan de verplichting ultimo boekjaar te voldoen. Deze rechten kunnen we gebruiken voor het afwikkelen van toekomstige verplichtingen.

De overige voorraden hebben betrekking op artikelen die worden aangehouden voor regulier dagelijks onderhoud, voor eigen (toekomstige) investeringen en voor projecten die in opdracht van derden en van joint ventures worden uitgevoerd.

In de waardering van de voorraden ultimo 2023 houden we reeds rekening met een afwaardering op grond van de lagere realiseerbare waarde. In 2023 is een bedrag van € 0,3 miljoen (2022: € 2,0 miljoen) verantwoord in de overige kosten als gevolg van aanpassing van de voorraadwaardering naar de lagere realiseerbare waarde. Deze toevoeging ziet volledig toe op de overige voorraden en niet op de gasvoorraden en de emissierechten.

De handels- en overige vorderingen zijn als volgt:

De vorderingen op joint ventures en geassocieerde deelnemingen hebben met name betrekking op nog te verrekenen kosten en investeringen die we uitvoeren ten behoeve van de joint ventures waarin we deelnemen. De vorderingen hebben een reguliere betaaltermijn en zijn daarom niet rentedragend. 

De handels- en overige vorderingen hebben een nominale looptijd van korter dan één jaar. Voor de verkregen zekerheden verwijzen we naar noot 28 ‘Financiële instrumenten’. De handels- en overige vorderingen zijn gewaardeerd onder aftrek van verwachte kredietverliezen. De mutaties in de voorziening voor verwachte kredietverliezen zijn als volgt:

Het totaal van de handels- en overige vorderingen, exclusief de vorderingen uit hoofde van de overige belastingen, bedragen ultimo 2023 € 400,6 miljoen (ultimo 2022: € 300,3 miljoen). De ouderdom van deze vorderingen op de balansdatum is als volgt

Onze blootstelling aan kredietrisico is maximaal de boekwaarde van de handels- en overige vorderingen. We hebben strikte processen en maatregelen geïmplementeerd om het kredietrisico te limiteren. Het verwachte kredietverlies op handels- en overige vorderingen bepalen we voor iedere individuele debiteur afzonderlijk. Hierbij houden we onder meer rekening met de ouderdom van de vordering, de kans op niet-betaling en het verlies bij niet-betaling. We maken gebruik van interne en externe kredietbeoordelingen bij de acceptatie van nieuwe klanten als ook het bepalen van de kredietlimieten van onze bestaande klanten. 

De te vorderen vennootschapsbelasting is als volgt:

De acute vorderingen en verplichtingen inzake de vennootschapsbelasting betreffen de verschuldigde vennootschapsbelasting over het huidige boekjaar verminderd met de op (voorlopige) aanslagen betaalde bedragen en gecorrigeerd voor eventuele correcties uit voorgaande periodes voor de betreffende fiscale eenheden.

De mutaties in de te betalen / en de te vorderen vennootschapsbelasting zijn per saldo als volgt:

Een nadere toelichting op de acquisitie van GUFU BBL is opgenomen in noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’.

De kas en kasequivalenten zijn als volgt:

De banksaldi kennen een rentevergoeding op basis van dagrente en zijn direct opvraagbaar. De callgelden en deposito’s zijn eveneens rentedragend en hebben een korte looptijd (variërend tussen één en negentig dagen).

Het saldo kas en kasequivalenten is ultimo 2023 met name gedaald door lagere ontvangen security deposits van klanten. Het hogere saldo in 2022 hing samen met de onzekerheden en hoge prijzen op de Europese energiemarkten, op grond waarvan we in dat jaar meer financiële zekerheden van onze klanten hebben ontvangen.

We streven naar een financieel profiel dat ons in staat stelt om onze strategie te realiseren en dat gelijktijdig leidt tot een adequate credit rating, die aansluit bij onze signatuur en het beleid van de aandeelhouder.

In noot 18 ‘Rentedragende leningen’ en noot 28 ‘Financiële instrumenten’ hebben we verdere informatie opgenomen over onze kapitaalpositie, de (financiële) instrumenten die we gebruiken en de omvang van deze instrumenten.

Voor een nadere toelichting op het eigen vermogen verwijzen we naar de toelichting op het eigen vermogen in de vennootschappelijke jaarrekening (noot 45 ‘Geplaatst kapitaal’, noot 46 ‘Herwaarderingsreserve’, noot 47 ‘Wettelijke reserve deelnemingen’, noot 48 ‘Overige reserves’ en noot 49 ‘Onverdeeld resultaat’).

Alle geplaatste aandelen worden gehouden door de Staat der Nederlanden.

De mutaties in het minderheidsbelang derden zijn als volgt: 

De mutaties in de rentedragende leningen zijn als volgt:

De vervalkalender van de rentedragende leningen (nominale waarde) is als volgt:

Het overzicht van de langlopende leningen, inclusief de kortlopende aflossingsverplichtingen, is als volgt:

De gewogen gemiddelde effectieve rente van de langlopende leningen bedroeg ultimo 2023 1,8% (ultimo 2022: 1,6%).

Inzake de rentedragende leningen hebben we geen zekerheden gesteld aan de kredietverstrekkers. Ook is geen sprake van belangrijke financiële convenanten of ratio’s waaraan we moeten voldoen.

Ten aanzien van de leningen die we hebben verkregen van de Europese Investeringsbank (EIB) met een resterende waarde ultimo 2023 van € 540,0 miljoen geldt een aantal change-of-control voorwaarden met betrekking tot het houden van de aandelen van N.V. Nederlandse Gasunie door de Staat der Nederlanden en met betrekking tot het houden van de aandelen van GTS B.V. door N.V. Nederlandse Gasunie. We achten het onwaarschijnlijk dat deze change-of-control gebeurtenissen zich binnen afzienbare tijd aandienen.

Voor een nadere toelichting op de financiële risico’s die samenhangen met de rentedragende leningen en het financiële risicomanagement dat we toepassen met het doel deze risico’s te beperken, verwijzen we naar noot 28 ‘Financiële instrumenten’.

De mutaties in de leaseverplichtingen zijn als volgt:

De stijging van de leasebetalingen houdt verband met EemsEnergyTerminal. Deze entiteit maakte in het boekjaar 2022 circa vier maanden onderdeel uit van de consolidatiekring en in 2023 circa negen maanden. Nadere informatie over de gedeeltelijke desinvestering EemsEnergyTerminal en de acquisitie van GUFU BBL is opgenomen in noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’.

De leasetermijnen zijn in voorkomende gevallen gebaseerd op schattingen. Dit geldt met name voor de pacht van terreinen. Hoewel we deze objecten over het algemeen pachten voor onbepaalde tijd, hebben we de mogelijkheid om de pacht op korte termijn op te zeggen. Voor de bepaling van de meest waarschijnlijke leaseperiode hebben we aansluiting gezocht bij de economische levensduur van het actief (zoals een leiding of een installatie) waarvoor het terrein wordt gepacht.

De gewogen gemiddelde incrementele rentevoet in 2023 bedroeg 2,14% (2022: 2,20%). Leaseovereenkomsten met een looptijd van korter dan één jaar of met een contractwaarde van minder dan € 5.000 zijn niet in de balans opgenomen. De impact van beide categorieën bedraagt ultimo 2023 minder dan € 0,1 miljoen per jaar (ultimo 2022: idem).

De resterende looptijd van de leaseverplichtingen is als volgt:

Ultimo 2023 bedroegen onze totale contractverplichtingen € 91,8 miljoen (ultimo 2022: € 70,8 miljoen). In onderstaande tabel is het verloop van deze contractverplichtingen weergegeven:

De resterende looptijd van de contractverplichtingen is als volgt:

De mutaties in de uitgestelde belastingverplichtingen in 2023 zijn als volgt:

De mutaties in de uitgestelde belastingverplichtingen in 2022 zijn als volgt:

De in de balans opgenomen verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen betaalbaar op termijn zijn als volgt:

De pensioenverplichting per ultimo boekjaar is samengevat in onderstaand meerjarenoverzicht:

De gewogen gemiddelde looptijd van de pensioenverplichtingen bedraagt ultimo 2023 circa zeventien jaar (ultimo 2022: circa zeventien jaar). De aannames die ten grondslag liggen aan de berekening van de pensioenverplichtingen zijn als volgt:

Het verloop van de contante waarde van de pensioenverplichting is als volgt:

De actuariële resultaten zijn als volgt:

Het actuarieel resultaat over 2023 is met name beïnvloed door daling van de disconteringsvoet.

De totale pensioenlasten uit hoofde van de toegezegd-pensioenregeling in de winst-en-verliesrekening bestaan uit:

De voorziening heeft grotendeels een langlopend karakter.

De overige voorzieningen zijn als volgt:

We actualiseren het saneringsprogramma jaarlijks, onder meer voor wat betreft de verwachte toekomstige prijzen, de inschatting van de te verwijderen activa en de aard en omvang van de uit te voeren werkzaamheden samenhangend met het saneren.

We achten het ultimo 2023 niet aannemelijk dat het integraal opruimen van alle transportleidingen en toebehoren aan de orde komt. We hebben in ons oordeel overwogen dat transport van aardgas in de komende jaren belangrijk blijft. Daarnaast zien we voldoende mogelijkheden voor diverse alternatieve aanwendingen, waaronder het transport van alternatieve energiedragers, zoals waterstof. We verwachten dat we het bestaande aardgastransportnetwerk in de nabije en ook verdere toekomst gefaseerd inzetten voor het transporteren van alternatieve energiedragers. Daarnaast geldt dat de opbrengsten van een alternatieve aanwending (op termijn), verminderd met de kosten van conservering, naar verwachting opwegen tegen de (maatschappelijke) kosten van het opruimen. Een voorziening voor opruimingskosten voor het gastransportnet als geheel op langere termijn is vanwege voornoemde overwegingen niet opgenomen. 

Bij het bepalen van de voorziening voor opruimingskosten en saneringen nemen we ook in ogenschouw dat onze oordelen en schattingen beïnvloed kunnen worden door de ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie en door aangescherpte milieu- en klimaatdoelstellingen. Op het gebied van waterstof, warmte en CO₂, wordt de langetermijnvisie steeds concreter en naar verwachting in de komende jaren verder uitgewerkt. We passen de voorziening voor opruimingskosten en saneringen op iedere balansdatum aan op de meest recente ontwikkelingen. Voornoemde ontwikkelingen kunnen ook in toekomstige jaren leiden tot het bijstellen van de reikwijdte van de voorziening voor saneringen, bijvoorbeeld als bepaalde netwerkonderdelen geen toekomstige alternatieve aanwending kennen waar dit eerder wel werd verwacht. Daarnaast kan de voorziening worden aangepast als op basis van ervaringscijfers de technische wijze van saneren verandert of als de kosten van historische saneringen aanleiding geven om uit te gaan van hogere of lagere kosten voor toekomstige saneringen.

De mutaties in de overige voorzieningen zijn als volgt:

De gedeeltelijke desinvestering EemsEnergyTerminal heeft betrekking op het niet langer opnemen van EemsEnergyTerminal in de consolidatie per 1 oktober 2023. Nadere informatie over deze transactie lichten we toe in noot 2 ‘Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’.

De reële waarde van de afgeleide financiële instrumenten is als volgt:

Een nadere toelichting op de gasprijsswaps is opgenomen is opgenomen in noot 28 ‘Financiële instrumenten'.

De afgeleide financiële instrumenten zijn gewaardeerd op de reële waarde. Hoewel we deze afgeleide financiële instrumenten aanhouden in het kader van risicoafdekking, zoals toegelicht in noot 28 ‘Financiële instrumenten’, hebben we om praktische redenen en gezien de relatief korte looptijd van de afgeleide financiële instrumenten geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid van cash flow hedge accounting of fair value hedge accounting. Dit betekent dat de waardemutaties van de bovenstaande afgeleide financiële instrumenten rechtstreeks in de winst-en-verliesrekening worden verantwoord.

Nadere informatie over de afgeleide financiële instrumenten is opgenomen in noot 28 ‘Financiële instrumenten’ en noot 35 ‘Financiële baten’ en noot 36 ‘Financiële lasten’.

De kortlopende financieringsverplichtingen zijn als volgt:

Nadere informatie over de langlopende rentedragende leningen hebben we opgenomen in noot 18 ‘Rentedragende leningen'.

De specificatie van de handels- en overige schulden is als volgt:

De overige belastingen en premies sociale verzekeringen bestaan met name uit te betalen omzetbelasting, premies sociale verzekeringen en te betalen loonheffing.

De overige schulden en overlopende passiva bestaan met name uit opgelopen rente op leningen, te ontvangen facturen, ontvangen security deposits en schulden aan joint ventures. De ontvangen security deposits betreffen gestelde zekerheden die door onze klanten aan ons zijn verstrekt ter afdekking van het kredietrisico. Over de security deposits berekenen we een marktconforme rente. Ultimo 2023 bedragen de ontvangen security deposits € 236,6 miljoen (ultimo 2022: € 307,8 miljoen). De schulden aan joint ventures bedragen ultimo 2023 € 27,1 miljoen (ultimo 2022: € 26,4 miljoen) en hebben volledig betrekking op het cash pool management dat we uitvoeren ten behoeve van enkele joint ventures.

De handels- en overige schulden zijn, behalve de ontvangen security deposits, niet rentedragend en hebben een looptijd van korter dan één jaar.

Als uitgangspunt hebben we gemiddeld genomen tussen de 5-10% van het lang vreemd vermogen (inclusief de kortlopende aflossingsverplichting op de langlopende leningen) uitstaan in de vorm van kortlopende financieringen (zoals ECP of depositoleningen). Deze situatie kan op dagbasis, waaronder op de balansdatum, echter afwijken en is afhankelijk van de exacte liquiditeitssituatie en -behoefte. Hoewel we deze kortlopende leningen afsluiten met een vaste rente voor de looptijd, geldt dat we wel een renterisico lopen over de periodieke herfinanciering.

Ultimo 2023 is geen sprake van uitstaande langlopende leningen met een variabele rente (ultimo 2022: € 100,0 miljoen).

Bij een rentewijziging van 1%-punt wijzigen de totale variabele rentelasten per jaar met ongeveer € 1,6 tot € 3,1 miljoen. Het renterisico op de leningen met een variabele rente dekken we gezien de beperkte omvang en looptijd niet af.

De totale blootstelling in Britse ponden bedraagt ultimo 2023 £ 4,3 miljoen (ultimo 2022: £ 0,5 miljoen). Het valutarisico op de verplichtingen in Britse ponden is niet afgedekt door middel van valutatermijncontracten. Gezien de beperkte omvang van vreemde-valutaposities ultimo boekjaar is geen gevoeligheidsanalyse opgenomen.

Als gevolg van de uitspraak van het CBb zijn de oorspronkelijke afspraken over nacalculatie van de energiekosten van GTS gewijzigd. Voor de periode 2022-2026 mag GTS 75% van het verschil tussen de geschatte en de werkelijke energiekosten nacalculeren, met een maximum van 20% ten opzichte van de geschatte kosten. In het geval van een afwijking van meer dan 20% ten opzichte van de geschatte kosten, mogen we het meerdere aan kosten boven de afwijking van 20% volledig nacalculeren. GTS loopt hierdoor een beperkt prijsrisico.

GTS hanteert een inkoopstrategie met als doel het realiseren van een marktconforme prijs. Uitgangspunt van ons beleid is dat we niet handelen met energieleveringscontracten en geen speculatieve posities innemen. We zijn gecommitteerd om de gecontracteerde volumes energie zelf af te nemen en te gebruiken ten behoeve van de dagelijkse bedrijfsactiviteiten.

De energieleveringscontracten kennen de contractuele mogelijkheid om prijzen voor bepaalde toekomstige leveringsperiodes gedeeltelijk te fixeren, bijvoorbeeld middels termijnleveringen. Bij het doen van deze termijnleveringen houden we rekening met de verwachte periodieke energiebehoefte ten einde aan de eigen gebruik voorwaarden van IFRS 9.2.4 te voldoen. De mate van afdekking wordt mede beïnvloed door de voorspelbaarheid van de omvang en de timing van het energieverbruik. GTS streeft naar een afdekking van ten minste 65% van het verwachte energieverbruik. Energieverbruik dat niet middels termijnleveringscontracten is gecontracteerd, wordt gekocht op de spotmarkt op het moment dat de energievraag ontstaat.

Gasunie Deutschland maakt onder de huidige inkoopcontracten en binnen de huidige reguleringskaders zeer beperkt of geen gebruik van prijsfixatie. Ook in Duitsland mogen we de energiekosten nacalculeren in de toekomstige tarieven. Voor de andere belangrijke groepsmaatschappijen, zoals EnergyStock en BBL Company, vindt beperkt of geen prijsfixatie plaats, omdat het energieverbruik en de timing daarvan in de praktijk minder goed voorspelbaar is en omdat het prijsrisico overwegend wordt gedragen door de klanten van deze groepsmaatschappijen. Energieverbruik dat niet middels termijnleveringscontracten is gecontracteerd, kopen we op de spotmarkt op het moment dat de energievraag ontstaat.

Ultimo 2023 bedroeg de nominale waarde van de termijnleveringscontracten voor het eigen gebruik van energie ongeveer € 73,5 miljoen (ultimo 2022: € 205,2 miljoen). De termijnleveringen zien volledig toe op leveringen van elektriciteit en gas in het boekjaar 2024. Ingevolge IFRS 9.2.4 zijn de verplichtingen uit hoofde van de termijnleveringen niet in de balans opgenomen.

Ten aanzien van de gasvoorraad die is aangehouden ten behoeve van de piektaak van GTS geldt dat we geen prijsrisico lopen als gevolg van de onderliggende gereguleerde verrekeningssystematiek.

Tot slot is Gasunie in joint venture verband investeringsverplichtingen aangegaan die in hoogte kunnen variëren op basis van ontwikkelingen van de gasprijs. Om het kasstroomrisico op deze verwachte investeringsuitgaven te beperken, maken we gebruik van gasprijsswaps. Door middel van deze gasprijsswaps hebben we de toekomstige variabele investeringsverplichting – voor wat betreft ons aandeel in de investeringsverplichting – effectief gefixeerd over de looptijd van de investeringsverplichting (tot en met december 2027). Ultimo 2023 betrof het volume van de variabele investeringsverplichting 408.887 MWh (ultimo 2022: 268.825 MWh). De stijging in het afgedekte volume houdt verband met de verwachte toename van de investeringsverplichting nu we voor dit project de finale investeringsbeslissing hebben genomen. Het prijsrisico op de variabele investeringsverplichting is ultimo 2023 volledig afgedekt (ultimo 2022: idem). De waarde van de gasprijsswaps bedroeg ultimo 2023 -/- € 19,2 miljoen (2022: -/- € 15,3 miljoen).

Ultimo 2023 hebben we de sensitiviteit van de gasprijsswaps bepaald voor wat betreft redelijke mutaties in de forward gasprijzen. De gevolgen voor het resultaat voor belastingen en het eigen vermogen van dergelijke wijzigingen zijn – uitgaande van de blootstelling ultimo boekjaar – als volgt:

We hebben ultimo 2023 de volgende garantiestellingen ontvangen van derden:

De ontvangen zekerheden hebben met name betrekking op garanties behorende bij de gastransport- en opslagovereenkomsten alsmede enkele garanties verstrekt door aannemers en leveranciers betrokken bij grote investeringsprojecten. De security deposits worden in geld aangehouden en zijn rentedragend. Over de security deposits berekenen we een marktconforme rente. Het saldo van de ontvangen security deposits is lager dan in 2022 als gevolg van enigszins stabiliserende energiemarkten.

De looptijd van de ontvangen garantiestelling is over het algemeen kort van aard (een tot drie jaar), maar enkele garanties kennen een looptijd van meer dan vijf jaar. De garantiestellingen zijn niet vrij overdraagbaar.

Bij toepassing van (afgeleide) financiële instrumenten hanteren we overeenkomstig ons treasurybeleid strikte limieten per tegenpartij ter beperking van het kredietrisico. Hierdoor beperken we de hoogte van het risico dat op betreffende tegenpartij wordt gelopen. We hebben selectiecriteria opgesteld ten aanzien van tegenpartijen in financiële transacties. Deze criteria beperken het risico verbonden aan mogelijke kredietconcentraties en marktrisico’s. Ten aanzien van de ultimo 2023 aangehouden afgeleide financiële instrumenten is geen onderpand ontvangen/verstrekt (ultimo 2022: idem).

Ons financieringsbeleid richt zich mede het op reduceren van het liquiditeitsrisico tegen zo laag mogelijke kosten. De mogelijkheden tot reduceren van dit risico hangen mede samen met de onze solvabiliteit. We zijn een solvabele vennootschap en kunnen daardoor relatief eenvoudig kredietfaciliteiten aantrekken. Gasunie’s langetermijn-kredietwaardigheid volgens Standard & Poor’s is AA- met een stabiel vooruitzicht. De kortetermijn-rating is A-1+. Bij Moody’s Investors Service is de langetermijn-kredietwaardigheid A1 met een stabiel vooruitzicht en is de korte termijn rating P-1.

Om het liquiditeitsrisico af te dekken, hebben we ultimo 2023 een niet-gecommitteerde rekening- courant faciliteit van € 45,0 miljoen (ultimo 2022: € 45,0 miljoen), een gecommitteerde kredietfaciliteit van € 600,0 miljoen (ultimo 2022: € 600,0 miljoen) en een Euro Commercial Paper (ECP) programma ter grootte van € 750,0 miljoen (ultimo 2022: € 750,0 miljoen) en een European Medium Term Note (EMTN) programma ter grootte van € 7,5 miljard (ultimo 2022: € 7,5 miljard). De gecommitteerde kredietfaciliteit heeft een looptijd tot april 2027.

Het overzicht van de vervaltermijnen van toekomstige kasstromen met betrekking tot de langlopende en kortlopende financiële verplichtingen in 2022 is als volgt:

De wijze van reëlewaardebepaling is beschreven onder het hoofd ‘Bepaling van de reële waarde’ in de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling. Gedurende 2023 vonden geen transfers plaats tussen de verschillende reëlewaardebepalingsniveaus (2022: idem).

De reële waarde van de gasprijsswap is bepaald op basis van de contante waarde van beursgenoteerde commodity prijzen voor gasprijsswaps. Hierbij is gebruik gemaakt van de in de markt zichtbare slotkoersen voor gastermijnproducten met een vergelijkbare looptijd en een zero-coupon disconteringsvoet welke past bij de looptijd van de transacties, rekening houdend met het kredietrisico van zowel Gasunie als de relevante tegenpartijen. Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 2. Ultimo 2023 bedroeg de reële waarde van de gasprijsswap -/- € 19,3 miljoen (ultimo 2022: -/- € 15,4 miljoen).

De reële waarde van de beursgenoteerde obligaties is gelijk aan de slotkoers per balansdatum. Dit betreft een reëlewaardebepaling volgens niveau 1 (ultimo 2022: niveau 1). De reële waarde van de onderhandse leningen is berekend door verwachte toekomstige kasstromen contant te maken tegen een disconteringsvoet die gelijk is aan de geldende risicovrije marktrente voor de resterende looptijd, vermeerderd met krediet- en liquiditeitsopslagen. Hierbij houden we rekening met het eigen risicoprofiel en dat van de tegenpartijen. Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 2 (ultimo 2022: niveau 2).

De boekwaarde en de reële waarde van de rentedragende leningen ultimo 2023 is als volgt:

Voor deze instrumenten benadert de boekwaarde de reële waarde gegeven de korte looptijd van deze instrumenten.

De meerjarige verplichtingen hebben voornamelijk betrekking op de inkoop van stikstofproductiecapaciteit, gereserveerde transportcapaciteit voor transportleidingen die niet ons eigendom zijn en de daarmee samenhangende management services en ICT- en overige diensten. In de meerjarige verplichtingen zijn niet begrepen de bedragen die betrekking hebben op de toekomstige levering van energie uit hoofde van de termijnleveringscontracten die we zijn aangegaan. Nadere informatie over deze contracten hebben we opgenomen in noot 28 ‘Financiële instrumenten’ onder het hoofd prijsrisico.

De operationele onbalans wordt continu nauwlettend gemonitord en doorlopend in natura vereffend met betreffende tegenpartij(en) door fysieke ontvangst of levering van aardgas. De OBA’s worden slechts voor operationele doeleinden gebruikt en niet voor commerciële doeleinden.

Naast onbalansen uit hoofde van de OBA’s kunnen ook onbalansen met klanten voorkomen op basis van het Systeem Balans Signaal (SBS). Het Systeem Balans Signaal (SBS) is de som van de Portfolio Onbalans Signalen van alle in ons transportnetwerk actieve shippers. Ook hier gaan we uit van de continuïteitsveronderstelling en een doorlopende verrekening in natura. De onbalansen worden slechts financieel verrekend indien de licentie van de shipper beëindigd wordt en verrekening in gas alsdan niet meer mogelijk is. Ultimo  2023 is het cumulatieve onbalans volume met de shippers 3  GWh negatief (2022: 17  GWh negatief). Uitgaande van de TTF-spotprijs per balansdatum bedraagt de waarde van deze onbalansvordering circa € 0,1 miljoen (2022: circa € 1,3 miljoen).  

De netto-omzet nam met 12,7% af ten opzichte van het vorige boekjaar (2022: toename van 62,0%). Een nadere toelichting op deze daling is hieronder opgenomen.

De tweede omzetstroom komt uit de niet-gereguleerde en/of van regulering vrijgestelde diensten. Bij deze diensten worden de inkomsten bepaald door de markt op basis van vraag en aanbod en is over het algemeen sprake van een hogere volatiliteit in omzet ten opzichte van de gereguleerde diensten. De omzet uit de niet-gereguleerde en/of van regulering vrijgestelde diensten wordt vrijwel volledig gegenereerd door het bedrijfsonderdeel Participations.

De onderverdeling is als volgt:

De overige opbrengsten zijn als volgt:

De exploitatiesubsidies in 2023 betreffen voornamelijk ontvangen subsidies voor het WarmtelinQ-project en subsidies inzake onderzoek naar de realisatie van een waterstofnetwerk in Nederland. De exploitatiesubsidies in 2022 hadden met name betrekking op een subsidiebijdrage voor het WarmtelinQ-project.

Een nadere toelichting op de acquisitie van GUFU  BBL B.V. en de gedeeltelijke desinvestering en herwaardering van EemsEnergyTerminal is opgenomen in noot 2 'Bedrijfscombinaties en desinvesteringen groepsmaatschappijen’.

De andere overige opbrengsten in 2023 betreffen met name werkzaamheden die we verrichten voor derden, welke geen onderdeel uitmaken van onze normale bedrijfsactiviteiten (zoals bijvoorbeeld detacheringen, bijdragen die we in rekening brengen bij derden als gevolg van schades of verleggingen). Daarnaast is hierin opgenomen het resultaat op de vervreemding van 60% van de aandelen in German LNG Terminal, die we ultimo 2022 reeds als aangehouden voor verkoop hadden gepresenteerd. Voor een nadere toelichting hierop verwijzen we naar noot  8 ‘Investeringen in joint ventures’.

De personeelskosten zijn als volgt:

De stijging in de personeelskosten hangt samen met een toename van het aantal medewerkers en met de CPI-gerelateerde loonontwikkeling, zoals vastgelegd in onze cao. De nieuwe medewerkers zijn overwegend aangetrokken vanwege onze activiteiten op het gebied van de energietransitie.

De variabele beloningen zijn gebaseerd op het bereiken van de afgesproken doelstellingen gedurende het verslagjaar, zoals nader toegelicht in het jaarverslag onder ‘Remuneratiebeleid raad van bestuur’.

De pensioenregeling voor de leden van de raad van bestuur is gelijk aan die voor andere medewerkers van Gasunie in Nederland.

De bezoldiging van de (gewezen) bestuurders van de vennootschap over 2022 is als volgt:

De bezoldiging van de (gewezen) commissarissen van de vennootschap over 2023 is als volgt:

De bezoldiging van de (gewezen) commissarissen van de vennootschap over 2022 is als volgt:

De bezoldiging van de (gewezen) leden van de raad van commissarissen (RvC) bestaan uit een basisvergoeding en een aanvullende vergoeding bij deelname in de Audit Commissie (AC) en/of Belonings- & selectie/benoemingscommissie (BBC). Onder het begrip bezoldiging vallen eveneens de in het kader van de Zorgverzekeringswet (Zvw) af te dragen premies.

De afschrijvingskosten zijn als volgt:

De stijging van de afschrijvingskosten van de gebruiksrecht activa is overwegend te verklaren door de afschrijvingen op de in augustus 2022 in gebruik genomen gehuurde drijvende LNG-installaties in de Eemshaven. Deze afschrijvingen zijn tot 1 oktober 2023 opgenomen de geconsolideerde jaarrekening. Per 1 oktober 2023 heeft Gasunie haar aandelen verkocht, waardoor we EemsEnergyTerminal vanaf dat moment classificeren als niet-geconsolideerde joint venture.

Het boekresultaat desinvesteringen is het saldo van de opbrengstwaarde van de verkochte of overgedragen actieven minus de boekwaarde daarvan op het moment van de levering.

De overige kosten zijn als volgt:

De kosten uitbesteed werk en andere externe kosten zijn gestegen door hogere prijzen, hogere externe personele inzet en door onze toegenomen activiteiten op het gebied van de energietransitie. De kosten van netbeheer omvatten met name de inkoop van stikstofproductiecapaciteit en elektriciteit voor de productie van stikstof en de kosten van elektriciteit en gas voor het gastransport en de gasopslag. De daling in de kosten van netbeheer ten opzichte van 2022 is met name het gevolg van lagere prijzen voor de inkoop van energie en een daling in de inzet van compressiecapaciteit. De deze daling wordt deels gedempt doordat we in 2022 circa vier maanden met operationele activiteiten van EemsEnergyTerminal opnamen in consolidatie en in 2023 circa negen maanden.

De specificatie van de financiële baten is als volgt:

De rentebaten en soortgelijke opbrengsten omvatten overwegend rentes op uitgezette deposito’s en call gelden met looptijden korter dan één jaar en ook de rentebaten op ontvangen security deposits (door klanten gestelde zekerheden), waarbij een negatieve rente van toepassing is geweest gedurende een deel van 2023.

De baten ingevolge de instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde betreft de mutatie van de op reële waarde gewaardeerde valutatermijncontracten. Op deze contracten is geen hedge accounting toegepast.

Nadere informatie over afgeleide financiële instrumenten is opgenomen in noot 25 ‘Afgeleide financiële instrumenten’.

De specificatie van de financiële lasten is als volgt:

Van de rentelasten is in 2023 in totaal € 12,0 miljoen geactiveerd (2022: € 9,2 miljoen). Basis voor de activering vormt de gewogen gemiddelde rentevoet van de langlopende lening portefeuille van N.V. Nederlandse Gasunie. Over 2023 was deze rentevoet gemiddeld 1,7% (2022: idem). De overige financieringslasten bestaan met name uit geamortiseerde transactiekosten en disagio op de langlopende leningen alsmede uit rente die we vergoeden over ontvangen security deposits van klanten.

De specificatie van de belastinglast is als volgt:

Verder is in 2023 een bedrag van € 2,4 miljoen aan belastingen rechtstreeks verantwoord in het totaalresultaat (2022: -/- € 9,4 miljoen). Dit betreft het belastingeffect van de actuariële aanpassingen van een Duitse pensioenregeling die eveneens rechtstreeks in het totaalresultaat verwerkt worden.

De effectieve belastingdruk is als volgt:

De overige verschillen betreffen diverse niet-belaste resultaten in Nederland en Duitsland.

De belastinglast over 2023 omvat geen belastingen die betrekking hebben op heffingen ingevolge de invoering van Pillar Two. Nadere informatie over de gevolgen van de invoering van Pillar Two is opgenomen in de grondslagen onder het hoofd ‘Nieuwe en gewijzigde standaarden voor de financiële verslaggeving’. 

De gemiddelde personeelsbezetting over 2023 bedraagt 1.948 fulltime-equivalenten, waarvan 278 buiten Nederland (2022: 1.707 fulltime-equivalenten, waarvan 250 buiten Nederland).

De personeelsbezetting is met name gestegen als gevolg van de toegenomen activiteiten van Gasunie op het gebied van de energietransitie. 

De volgende honoraria met betrekking tot de controle van de geconsolideerde en vennootschappelijke jaarrekening zijn door Ernst & Young Accountants LLP ten laste gebracht van de vennootschap, haar dochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zij consolideert; een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382a lid 1 en 2 BW.

Er is geen sprake van belangrijke gebeurtenissen na de balansdatum die verwerkt of toegelicht moeten worden in de jaarrekening.