Overige gegevens
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de aandeelhouder en raad van commissarissen van N.V. Nederlandse Gasunie

Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2023
Ons oordeel
Wij hebben de jaarrekening 2023 van N.V. Nederlandse Gasunie te Groningen gecontroleerd.
De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de vennootschappelijke jaarrekening.
Naar ons oordeel:
- geeft de in dit jaarverslag opgenomen geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van N.V. Nederlandse Gasunie per 31 december 2023 en van het resultaat en de kasstromen over 2023 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals goedgekeurd binnen de Europese Unie (EU-IFRS) en met Titel 9 Boek 2 BW;
- geeft de in dit jaarverslag opgenomen vennootschappelijke jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van N.V. Nederlandse Gasunie per 31 december 2023 en van het resultaat over 2023 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit:
- de geconsolideerde balans per 31 december 2023;
- de volgende overzichten over 2023: de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, het geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht;
- de toelichting met informatie van materieel belang over de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.
De vennootschappelijke jaarrekening bestaat uit:
- de vennootschappelijke balans per 31 december 2023;
- de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2023;
- de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
De basis voor ons oordeel
Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening.
Wij zijn onafhankelijk van N.V. Nederlandse Gasunie (hierna ook: ‘Gasunie’ of ‘de onderneming’) zoals vereist in de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang, de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta), de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).
Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Informatie ter ondersteuning van ons oordeel
Wij hebben onze controlewerkzaamheden bepaald in het kader van de controle van de jaarrekening als geheel en bij het vormen van ons oordeel hierover. Onderstaande informatie ter ondersteuning van ons oordeel en onze bevindingen moeten in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen of conclusies.
Ons inzicht in N.V. Nederlandse Gasunie
N.V. Nederlandse Gasunie is een Europees energie-infrastructuurbedrijf. De voornaamste activiteit van Gasunie is het aanbieden van gereguleerde aardgas transportdiensten in Nederland en in Duitsland. Gasunie zet haar infrastructuur en kennis ook in voor verdere ontwikkeling en integratie van alternatieve energiebronnen en -dragers, zoals waterstof, warmte en groen gas alsmede de ontwikkeling van CCS (Carbon Capture and Storage). Gasunie neemt eveneens deel in samenwerkingsverbanden voor pijpleidingen die het Gasunie-transportnet verbinden met buitenlandse markten. Daarnaast biedt Gasunie ook andere diensten aan op het gebied van energie-infrastructuur, waaronder gasopslag, LNG-import en de certificering van groen gas en waterstof. De gereguleerde activiteiten van Gasunie Transport Services B.V. en Gasunie Deutschland staan onder toezicht van de Autoriteit Consument & Markt (‘ACM’) in Nederland en de Bundesnetzagentur (‘BNetzA’) in Duitsland. De toezichthouders stellen de methode van regulering vast. Daarnaast heeft Gasunie deelnemingen die infrastructuurdiensten aanbieden die deels gereguleerd zijn of die (vooralsnog) van regulering zijn vrijgesteld.
De groepsstructuur bestaat uit verschillende groepsonderdelen en wij hebben onze controle daarop ingericht. Wij hebben bijzondere aandacht in onze controle besteed aan de waardering van materiële vaste activa en het fraude risico op omzetverantwoording op basis van de activiteiten van Gasunie en onze risicoanalyse.
Wij hebben de materialiteit bepaald en de risico’s geïdentificeerd en ingeschat dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten, om in reactie op deze risico’s de controlewerkzaamheden te bepalen ter verkrijging van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Materialiteit
Materialiteit | € 100 miljoen (afgerond) |
Toegepaste benchmark | 0,9% van het totaal activa per 31 december 2023 |
Nadere toelichting | Wij hanteren het totaal activa als de benchmark voor het bepalen van de materialiteit, rekening houdend met de aard en omvang van de bedrijfsactiviteiten. Dit doen wij op basis van onze analyse van de belangrijkste informatiebehoeften van de gebruikers van de jaarrekening. |
Op basis van onze professionele oordeelsvorming hanteren wij voor de in de jaarrekening verantwoorde (operationele) transactiestromen en de daarmee samenhangende netto-omzet en kosten en balansposten anders dan de vaste activa een lager materialiteitsniveau dan voor de jaarrekening als geheel. Dit lagere materialiteitsniveau is vastgesteld op € 21 miljoen hetgeen gebaseerd is op 3,75% van het resultaat voor belastingen.
Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn.
Wij zijn met de raad van commissarissen overeengekomen dat wij tijdens onze controle geconstateerde afwijkingen boven € 5 miljoen rapporteren alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve redenen relevant zijn.
Reikwijdte van de groepscontrole
N.V. Nederlandse Gasunie staat aan het hoofd van een groep van entiteiten. De financiële informatie van deze groep is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening.
Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was.
De groepscontrole heeft zich met name gericht op de significante onderdelen: N.V. Nederlandse Gasunie, Gasunie Transport Services B.V., Gasunie Deutschland GmbH & Co KG, EnergyStock B.V., BBL Company V.O.F., EemsEnergy Terminal B.V., en Gate terminal C.V. Hiermee hebben wij bij alle entiteiten met een aandeel groter dan 2% in de totale activawaarde een controle van de financiële informatie uitgevoerd.
Wij hebben:
- bij de groepsonderdelen N.V. Nederlandse Gasunie, Gasunie Transport Services B.V., EnergyStock B.V., BBL Company V.O.F. en EemsEnergy Terminal B.V. zelf controlewerkzaamheden uitgevoerd;
- gebruikgemaakt van de werkzaamheden van Duitse accountants uit ons EY Global netwerk voor de controle van Gasunie Deutschland GmbH & Co KG en gebruikgemaakt van de werkzaamheden van een andere accountant voor de controle van Gate terminal C.V. Deze accountants werkten onder onze coördinatie en supervisie;
- bij andere groepsonderdelen beoordelingswerkzaamheden of specifieke controlewerkzaamheden uitgevoerd.
In totaal vertegenwoordigen bovengenoemde werkzaamheden 97% van het totaal activa, 98% van het resultaat vóór belastingen en 98% van de netto-omzet van de groep.
Door bovengenoemde werkzaamheden bij (groeps)onderdelen, gecombineerd met aanvullende werkzaamheden op groepsniveau, hebben wij voldoende en geschikte controle-informatie met betrekking tot de financiële informatie van de groep verkregen om een oordeel te geven over de geconsolideerde jaarrekening.
Opdrachtteam en gebruikmaken van het werk van specialisten
Wij hebben zorggedragen dat de opdrachtteams zowel op het niveau van de groep als op het niveau van de groepsonderdelen over de juiste kennis en vaardigheden beschikken die nodig zijn voor de controle van een organisatie van openbaar belang in de energie-infrastructuur sector. Wij hebben in het opdrachtteam specialisten opgenomen op het gebied van IT audit, forensische accountancy, duurzaamheid en belastingen. Daarnaast hebben wij eigen deskundigen ingeschakeld voor de controle van de waardering van de materiële vaste activa, derivaten en pensioenen.
Onze aandacht voor klimaatrisico’s en de energietransitie
Klimaatverandering en de energietransitie bepalen in belangrijke mate de maatschappelijke agenda. Zaken als CO2-reductie hebben een impact op de financiële verslaggeving, omdat deze onder meer risico’s meebrengen voor de bedrijfsvoering, de waardering van activa en voorzieningen of de houdbaarheid van het bedrijfsmodel en toegang tot financiële markten van bedrijven met een grotere CO2 voetafdruk.
De raad van bestuur heeft N.V. Nederlandse Gasunie’s toezeggingen en verplichtingen samengevat, en rapporteert in sectie ‘Governance’ van het bestuursverslag hoe de onderneming omgaat met klimaat-gerelateerde- en milieurisico’s. Verder verwijzen wij naar sectie ‘Dit is Gasunie’ en sectie ‘Energietransitie’ van het bestuursverslag waarin de raad van bestuur haar beoordelingen en de plannen uiteengezet heeft met betrekking tot klimaat-gerelateerde risico’s en de effecten van de energietransitie.
Als onderdeel van onze controle van de jaarrekening, hebben wij geëvalueerd in hoeverre N.V. Nederlandse Gasunie bij schattingen en belangrijke veronderstellingen rekening houdt met klimaatrisico’s en de mogelijke effecten van de energietransitie en met de toezeggingen en feitelijke verplichtingen op dit gebied. Dit met name met betrekking tot aannames over de levensduur en bijbehorende afschrijvingstermijnen en bijzondere waardevermindering van materiële vaste activa alsmede in de opzet van relevante interne beheersmaatregelen. Verder hebben wij het bestuursverslag gelezen en overwogen of er een inconsistentie van materieel belang is tussen de niet-financiële informatie in het bestuursverslag en de jaarrekening.
Wij beschrijven in de controleaanpak van het kernpunt ’Waardering van materiële vaste activa’ onze controlewerkzaamheden om in te spelen op het geïdentificeerde risico met betrekking tot de impact van de energietransitie.
Onze focus op fraude en het niet-naleven van wet- en regelgeving
Onze verantwoordelijkheid
Hoewel wij niet verantwoordelijk zijn voor het voorkomen van fraude of het niet-naleven van wet- en regelgeving en van ons niet verwacht kan worden dat wij het niet-naleven van alle wet- en regelgeving ontdekken, is het onze verantwoordelijkheid om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening als geheel geen afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing.
Onze controleaanpak met betrekking tot frauderisico’s
Wij hebben de risico’s geïdentificeerd en ingeschat op een afwijking van materieel belang in de jaarrekening die het gevolg is van fraude. Wij hebben tijdens onze controle inzicht verkregen in Gasunie en haar omgeving, de componenten van het interne beheersingssysteem, waaronder het risico-inschattingsproces en de wijze waarop de raad van bestuur inspeelt op frauderisico’s en het interne beheersingssysteem monitort en de wijze waarop de raad van commissarissen toezicht uitoefent, alsmede de uitkomsten daarvan. Wij verwijzen naar hoofdstuk Governance van het jaarverslag, waarin de raad van bestuur zijn risicoanalyse heeft opgenomen na overweging van mogelijke frauderisico’s.
Wij hebben de opzet en de relevante aspecten van het interne beheersingssysteem en in het bijzonder de frauderisicoanalyse geëvalueerd alsook bijvoorbeeld de gedragswijzer, Speak Up Regeling en de incidentenregistratie. Wij hebben de opzet en het bestaan geëvalueerd, en voor zover wij noodzakelijk achten, de werking getoetst van interne beheersmaatregelen gericht op het mitigeren van frauderisico’s.
Als onderdeel van ons proces voor het identificeren van frauderisico’s, hebben wij frauderisicofactoren overwogen met betrekking tot frauduleuze financiële verslaggeving, oneigenlijke toe-eigening van activa en omkoping en corruptie in nauwe samenwerking met onze forensische specialisten. Wij hebben geëvalueerd of deze factoren een indicatie vormden voor de aanwezigheid van het risico op afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude.
In onze controle bouwen wij een element in van onvoorspelbaarheid. Ook hebben wij de uitkomst van andere controlewerkzaamheden beoordeeld en overwogen of er bevindingen zijn die aanwijzing geven voor fraude of het niet-naleven van wet- en regelgeving.
Wij houden rekening met het risico dat het management interne beheersmaatregelen kan doorbreken, aangezien dit risico in alle ondernemingen aanwezig is. Vanwege dit risico hebben wij onder meer schattingen beoordeeld op tendenties die mogelijk een risico vormen op een afwijking van materieel belang, met name gericht op belangrijke gebieden die oordeelsvorming vereisen en significante schattingsposten, zoals toegelicht in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening onderdeel: “Oordelen en schattingen door het management”. Ook hebben wij data-analyse gebruikt om journaalposten met een verhoogd risico te signaleren en te toetsen en de zakelijke beweegredenen (of het ontbreken daarvan) beoordeeld van bijzondere transacties, waaronder die met verbonden partijen. De volgende frauderisico’s die wij hebben geïdentificeerd vereisten significante aandacht in onze controle
Veronderstelde frauderisico’s bij de opbrengstenverantwoording
Frauderisico | Wij zijn uitgegaan van de veronderstelling dat er bij de opbrengstenverantwoording frauderisico’s bestaan. Volgens onze inschatting geven zowel de omzet in de gereguleerde activiteiten als de niet-gereguleerde activiteiten binnen de groep aanleiding tot deze risico’s. |
Onze controleaanpak | Wij beschrijven in de controleaanpak van het kernpunt frauderisico omzetverantwoording onze controlewerkzaamheden om in te spelen op de veronderstelde frauderisico’s bij de opbrengstenverantwoording. |
Wij hebben kennisgenomen van de beschikbare informatie en inlichtingen gevraagd bij leden van de raad van bestuur, management, de interne accountantsdienst, juridische zaken, compliance afdeling en de raad van commissarissen.
Uit de door ons geïdentificeerde frauderisico’s, ontvangen inlichtingen en andere beschikbare informatie volgen geen specifieke aanwijzingen voor fraude of vermoedens van fraude met een mogelijk materieel belang voor het beeld van de jaarrekening.
Onze controleaanpak met betrekking tot het risico van niet voldoen aan wet- en regelgeving
Wij hebben passende controlewerkzaamheden verricht inzake de naleving van de bepalingen van de relevante wet- en regelgeving die van directe invloed zijn op de verantwoorde bedragen en toelichtingen in de jaarrekening. Daarnaast hebben wij de omstandigheden ingeschat met betrekking tot het risico van niet-naleven van wet- en regelgeving waarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze van materiële invloed kunnen zijn op de jaarrekening, op basis van onze ervaring in de sector, door afstemming met de raad van bestuur, het lezen van notulen, het kennisnemen van rapporten van de interne accountant en compliance afdeling en het uitvoeren van gegevensgerichte werkzaamheden gericht op transactiestromen, jaarrekeningposten en toelichtingen.
We hebben verder kennisgenomen van advocatenbrieven en correspondentie met toezichthouders en zijn alert gebleven op indicaties voor een (mogelijke) niet-naleving gedurende de controle. Ten slotte hebben we schriftelijk de bevestiging ontvangen dat alle bekende gebeurtenissen van niet-naleving van wet- en regelgeving met ons zijn gedeeld.
Onze controleaanpak met betrekking tot de continuïteitsveronderstelling
Zoals toegelicht in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening onderdeel: ‘Continuïteit’, is de jaarrekening opgemaakt op basis van de continuïteitsveronderstelling. Bij het opmaken van de jaarrekening heeft de raad van bestuur een specifieke beoordeling gemaakt van de mogelijkheid van de onderneming om haar continuïteit te handhaven en de activiteiten voort te zetten voor de voorzienbare toekomst. Wij hebben de specifieke beoordeling met de raad van bestuur besproken en professioneel-kritisch geëvalueerd.
Wij hebben overwogen of de specifieke beoordeling van de raad van bestuur op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, alle relevante gebeurtenissen en omstandigheden bevat waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen.
Op basis van onze werkzaamheden hebben wij geen materiële onzekerheden ten aanzien van de continuïteit geïdentificeerd. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven.
De kernpunten van onze controle
In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het meest belangrijk waren tijdens onze controle van de jaarrekening. De kernpunten van onze controle hebben wij met de raad van commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is besproken.
Waardering van materiële vaste activa
Risico | De balans van N.V. Nederlandse Gasunie wordt gedomineerd door de materiële vaste activa welke circa 84% van het balanstotaal vertegenwoordigen. Zoals toegelicht in noot ‘4. Onderzoek naar bijzondere waardevermindering’ van de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, staat de waardering van de materiële vaste activa onder invloed van ontwikkelingen in de regulering voor het gastransport in Nederland en Duitsland alsmede van de bredere macro (economische) ontwikkelingen beïnvloed door onder andere de energietransitie en klimaatwetgeving. Bij de bepaling van waardering van de materiële vaste activa maakt het management gebruik van parameters, veronderstellingen en schattingen. Door de intrinsiek hoge mate van subjectiviteit van schattingen bij de bepaling van de realiseerbare waarde, hebben we de waardering van de materiële vaste activa als kernpunt van onze controle onderkend. De materiële vaste activa betreffen grotendeels activa voor de gereguleerde activiteiten van Gasunie Transport Services B.V. (€6,4 miljard) en Gasunie Deutschland GmbH & Co KG (€1,9 miljard). Daarnaast betreft dit activa van groepsmaatschappijen en overige deelnemingen in de van regulering vrijgestelde sector (€ 1,4 miljard), waaronder EnergyStock B.V., BBL Company V.O.F. en EemsEnergy Terminal B.V. De raad van bestuur heeft de waardering van het gastransportnetwerk van GTS onderzocht. Dit naar aanleiding van onder meer de uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) inzake de beroepszaken tegen het methodebesluit GTS 2022-2026 en de aanvullende sectorafspraken tussen ACM, GTS en marktpartijen voor wat betreft diverse onderwerpen ingevolge de Europese netwerkcode geharmoniseerde transmissietariefstructuren voor gas (NC TAR). Voor de inschatting van de realiseerbare waarde maakt de raad van bestuur een inschatting op basis van de bedrijfswaardeberekening (value-in-use-benadering), waarbij de realiseerbare waarde wordt bepaald op basis van de indirecte opbrengstwaarde van het gastransportnetwerk op basis van de verwachte toekomstige kasstromen. De belangrijkste veronderstellingen welke hierbij zijn gehanteerd zijn: • Statische efficiency na de reguleringsperiode 2022-2026 • Inflatiecorrectie toegestane inkomsten • Realisatie operationele kosten Op basis van de uitgevoerde bedrijfswaardeberekening heeft management geconcludeerd dat de realiseerbare waarde van het gastransportnetwerk in Nederland nagenoeg gelijk is aan de boekwaarde. Derhalve is geen sprake van een bijzondere waardevermindering of een terugname van een eerder verantwoorde bijzondere waardevermindering. |
Onze controleaanpak | Onze werkzaamheden bestonden onder andere uit het evalueren of de door Gasunie gehanteerde grondslagen voor de waardering van de materiële vaste activa in overeenstemming zijn met IAS 16 ‘Materiële vaste activa’ en IAS 36 ‘Bijzondere waardevermindering van activa en of deze grondslagen en de gehanteerde modellen en veronderstellingen bij de bepaling van de waardering en het identificeren van een mogelijk bijzonder waardeverminderingsverlies of een terugname daarvan consistent zijn toegepast. Wij hebben de opzet en het bestaan geëvalueerd van de relevante interne beheersingsmaatregelen in het proces van het opmaken van de jaarrekening gerelateerd aan de waardering van materiële vaste activa. Wij hebben verder de volgende gegevensgerichte werkzaamheden uitgevoerd: • Kennis genomen van de overwegingen van management inzake de beoordeling van indicaties voor bijzondere waardevermindering • Evalueren van de methodes en modellen welke door management zijn gehanteerd op o.a. consistentie en geschiktheid. • Inschakelen van onze eigen waarderingsspecialisten om ons te assisteren bij de controle van waardering. Onze focus omvatte hierbij het evalueren van het werk van de managementspecialisten die voor de waardering werden gebruikt en het beoordelen van de belangrijkste veronderstellingen die in de waardering zijn opgenomen. • Vaststellen dat de verwachte gestandaardiseerde activawaarde overeenkomt met correspondentie van de ACM • Aansluiten van de gehanteerde efficiency op het methodebesluit 2022-2026 en beoordelen van de gehanteerde veronderstellingen door het management voor de periode daarna. • Beoordelen van de impact van de effecten van de CBb uitspraak van 4 juli 2023. • Beoordelen van de impact van de effecten van de sectorafspraken welke zijn gemaakt tussen ACM, GTS en marktpartijen voor wat betreft diverse onderwerpen ingevolge de Europese netwerkcode geharmoniseerde transmissietariefstructuren voor gas (NC TAR). Ten slotte hebben wij de gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening geëvalueerd. |
Belangrijke observaties | Op grond van onze werkzaamheden achten wij de door de raad van bestuur gehanteerde uitgangspunten in de bepaling van de realiseerbare waarde aanvaardbaar. |
Fraude risico inzake omzetverantwoording
Risico | Gasunie Transport Services B.V. (GTS) opereert in een gereguleerde business met gereguleerde tarieven zoals vastgesteld door de ACM (Autoriteit Consument & Markt). Als gevolg van regelgeving moeten overtollige inkomsten in de daaropvolgende jaren worden 'teruggegeven' aan de markt. Door de extreme marktomstandigheden was hiervan met name in 2022 en deels in 2023 sprake, waarbij de werkelijke netto-omzet de toegestane inkomsten (significant) oversteeg. Daarom kunnen er naar ons oordeel – vooral in jaren met hoge(re) inkomsten – prikkels zijn om inkomsten naar een volgende periode te verschuiven, waardoor het risico bestaat dat de inkomsten te laag worden verantwoord. EemsEnergy Terminal, BBL Company V.O.F. en EnergyStock opereren in een niet-gereguleerde zakelijke omgeving waar doorgaans een prikkel aanwezig is om budgetten te halen of te overschrijden. Daarom identificeren we een risico van omzetverantwoording met een tendentie om meer inkomsten te verantwoorden of door fictieve omzet op te voeren of omzet te verschuiven tussen boekjaren. De omzet is nader uiteengezet in ‘Financiële informatie per segment’ en ‘Netto-Omzet’ van de jaarrekening. |
Onze controleaanpak | Onze werkzaamheden bestonden onder andere uit het evalueren of de door Gasunie gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving met betrekking tot de omzetverantwoording in overeenstemming zijn met IFRS 15 ‘Opbrengsten van contracten met klanten’ en of deze grondslagen consistent zijn toegepast. Wij hebben de opzet en het bestaan geëvalueerd, en voor zover wij noodzakelijk achten, de werking getoetst van de relevante interne beheersingsmaatregelen in het proces van omzetverantwoording. Wij hebben verder de volgende gegevensgerichte werkzaamheden uitgevoerd: • Testen van de juiste afgrenzing van de omzet per jaareinde om mogelijke verschuivingen van omzet te identificeren; • Gebruik gemaakt van data-analyse om bijzonderheden binnen de opbrengstenstromen voor opbrengsten uit gereguleerde activiteiten te identificeren; • Testen van de stroom van transacties en de correlatie van omzet naar kas en kasequivalenten door het gebruik van data-analyse om uitzonderingen in omzetverantwoording van niet-gereguleerde activiteiten te identificeren; • Testwerkzaamheden op gerealiseerde omzet na balansdatum en test op creditnota's |
Belangrijke observaties | Op grond van de door ons uitgevoerde werkzaamheden zijn ons geen indicaties gebleken van onjuiste omzetverantwoording door fouten of fraude. |
Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie
Het jaarverslag omvat andere informatie naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij.
Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:
- met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat;
- alle informatie bevat die op grond van Titel 9 Boek 2 BW is vereist voor het bestuursverslag en de overige gegevens.
Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in Titel 9 Boek 2 BW en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.
De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige door wet- of regelgeving gestelde vereisten
Benoeming
Wij zijn door de raad van commissarissen op 12 oktober 2022 benoemd als accountant van N.V. Nederlandse Gasunie vanaf de controle van het boekjaar 2023.
Geen verboden diensten
Wij hebben geen verboden diensten geleverd als bedoeld in artikel 5, lid 1 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang.
Beschrijving van verantwoordelijkheden voor de jaarrekening
Verantwoordelijkheden van de raad van bestuur en de raad van commissarissen voor de jaarrekening
De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met EU-IFRS en met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is de raad van bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die de raad van bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.
Bij het opmaken van de jaarrekening moet de raad van bestuur afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet de raad van bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de raad van bestuur het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. De raad van bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.
De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de onderneming.
Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening
Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.
Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.
Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.
Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. De sectie Informatie ter ondersteuning van ons oordeel hierboven, bevat een informatieve samenvatting van onze verantwoordelijkheden en de uitgevoerde werkzaamheden als basis voor ons oordeel.
Onze controle bestond verder onder andere uit:
- het in reactie op de ingeschatte risico’s uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel;
- het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de onderneming;
- het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door de raad van bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan;
- het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen;
- het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.
Communicatie
Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.
In dit kader geven wij ook een verklaring aan de auditcommissie van de raad van commissarissen op grond van artikel 11 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang. De in die aanvullende verklaring verstrekte informatie is consistent met ons oordeel in deze controleverklaring.
Wij bevestigen aan de raad van commissarissen dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met de raad van commissarissen over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen.
Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met de raad van commissarissen hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is.
Amsterdam, 29 februari 2024
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. M. Abdellati RA
Assurance-rapport van de onafhankelijke accountant met beperkte mate van zekerheid over de duurzaamheidsinformatie
Aan: de aandeelhouder en raad van commissarissen van N.V. Nederlandse Gasunie
Onze conclusie
Wij hebben een assurance-opdracht met beperkte mate van zekerheid uitgevoerd op de, in het jaarverslag opgenomen, duurzaamheidsinformatie over 2023 van N.V. Nederlandse Gasunie te Groningen.
Op basis van de door ons uitgevoerde werkzaamheden en de verkregen assurance-informatie hebben wij geen reden om te veronderstellen dat de duurzaamheidsinformatie geen, in alle van materieel belang zijnde aspecten, getrouwe weergave geeft van:
- het beleid ten aanzien van duurzaamheidsonderwerpen;
- de bedrijfsvoering, de gebeurtenissen en de prestaties op dat gebied in 2023;
De duurzaamheidsinformatie binnen de reikwijdte van onze assurance-opdracht is opgenomen in de volgende hoofdstukken van het jaarverslag:
- Leeswijzer
- Voorwoord raad van bestuur
- Dit is Gasunie
- Doelstellingen en prestaties
- Energietransitie
- Leveringszekerheid
- Emissies
- Circulariteit
- Welzijn van medewerkers
- Relaties met lokale gemeenschappen
- Aanvullende informatie (exclusief de paragrafen “Goed bestuur”, “Samenstelling raad van bestuur”, “Samenstelling raad van commissarissen”, “EU Taxonomie” en “Risicomanagement algemeen)
De basis voor onze conclusie
Wij hebben onze assurance-opdracht met een beperkte mate van zekerheid met betrekking tot de duurzaamheidsinformatie verricht volgens het Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 3810N, “Assurance-opdrachten inzake duurzaamheidsverslaggeving”. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de assurance-opdracht over de duurzaamheidsinformatie.
Wij zijn onafhankelijk van N.V. Nederlandse Gasunie zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO). Dit houdt onder meer in dat wij geen activiteiten ondernemen die conflicterend kunnen zijn met onze onafhankelijke assurance-opdracht. Daarnaast hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).
Wij vinden dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie.
Criteria
De toegepaste criteria voor het opstellen van de duurzaamheidsinformatie zijn de GRI Sustainability Reporting Standards (GRI Standaarden) en de aanvullend toegepaste criteria zoals toegelicht in hoofdstuk “Leeswijzer” van het jaarverslag.
De duurzaamheidsinformatie is opgesteld in overeenstemming met (in accordance with) de GRI Standaarden. De toegepaste GRI Standaarden zijn opgenomen in de GRI Content index zoals toegelicht in hoofdstuk “GRI content index” van het jaarverslag van N.V. Nederlandse Gasunie.
De vergelijkbaarheid van de duurzaamheidsinformatie tussen entiteiten onderling en in de tijd kan beïnvloed worden door het ontbreken van geüniformeerde praktijken ter beoordeling en meting van deze informatie. Dit biedt de mogelijkheid verscheidene, acceptabele meettechnieken toe te passen.
Daarom dient de duurzaamheidsinformatie gelezen en begrepen te worden samen met de toegepaste criteria.
Beperkingen in de reikwijdte van onze assurance-opdracht
In de duurzaamheidsinformatie is toekomstgerichte informatie opgenomen in de vorm van ambities, strategie, plannen, verwachtingen en schattingen. Toekomstgerichte informatie heeft betrekking op gebeurtenissen en acties die zich nog niet hebben voorgedaan en zich wellicht ook nooit zullen voordoen. Wij geven geen zekerheid bij de veronderstellingen en de haalbaarheid van deze toekomstgerichte informatie.
In de duurzaamheidsinformatie zijn de berekeningen om de data binnen de sectie ”Onze maatschappelijke jaarrekening” te bepalen (hierna: de impactdata) veelal uitgevoerd aan de hand van veronderstellingen en met gebruikmaking van bronnen van externe partijen. De veronderstellingen en gehanteerde bronnen zijn toegelicht in hoofdstuk “Aanvullende informatie” in paragraaf “Impact based reporting” van het jaarverslag en verder uitgewerkt in het “Verantwoordingsdocument Impactanalyse N.V. Nederlandse Gasunie”, zoals beschikbaar op de website van N.V. Nederlandse Gasunie. Wij hebben beoordeeld dat deze veronderstellingen en externe bronnen plausibel en passend zijn, maar ten aanzien van de inhoud van deze veronderstellingen en externe bronnen hebben wij geen werkzaamheden verricht.
De verwijzingen naar externe bronnen of websites in de duurzaamheidsinformatie maken geen onderdeel uit van de duurzaamheidsinformatie binnen de reikwijdte van onze assurance-opdracht. Wij verstrekken daarom geen zekerheid over deze informatie.
Onze conclusie is niet aangepast als gevolg van deze aangelegenheden.
Verantwoordelijkheden van het bestuur en de raad van commissarissen voor de duurzaamheidsinformatie
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen en getrouw weergeven van de duurzaamheidsinformatie in overeenstemming met de criteria zoals toegelicht in de sectie Criteria, inclusief het identificeren van belanghebbenden en het bepalen van materiële onderwerpen.
Het bestuur is ook verantwoordelijk voor het selecteren en toepassen van deze criteria en voor het bepalen dat deze criteria toereikend zijn voor de gerechtvaardigde informatiebehoefte van belanghebbenden, rekening houdend met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving met betrekking tot verslaggeving. De door het bestuur gemaakte keuzes ten aanzien van de reikwijdte van de duurzaamheidsinformatie en het verslaggevingsbeleid zijn uiteengezet in het hoofdstuk “Leeswijzer” van het jaarverslag.
Het bestuur is ook verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opstellen van de duurzaamheidsinformatie mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het rapportageproces over de duurzaamheidsinformatie van N.V. Nederlandse Gasunie.
Onze verantwoordelijkheden voor de assurance-opdracht over de duurzaamheidsinformatie
Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van de assurance-opdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte assurance-informatie verkrijgen voor de door ons af te geven conclusie.
Onze assurance-opdracht is gericht op het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid om de plausibiliteit van de duurzaamheidsinformatie vast te stellen. De werkzaamheden variëren in aard en timing van, en zijn ook geringer in omvang, dan die bij een assurance-opdracht gericht op het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid. De mate van zekerheid die wordt verkregen bij een assurance-opdracht met een beperkte mate van zekerheid is daarom ook aanzienlijk lager dan de zekerheid die wordt verkregen bij een assurance-opdracht met een redelijke mate van zekerheid.
Wij passen de Nadere voorschriften kwaliteitssystemen (NVKS) toe. Op grond daarvan beschikken wij over een samenhangend stelsel van kwaliteitsmanagement inclusief vastgelegde richtlijnen en procedures inzake de naleving van ethische voorschriften, professionele standaarden en andere relevante wet- en regelgeving.
Onze assurance-opdracht bestond onder andere uit:
- het uitvoeren van een omgevingsanalyse en het verkrijgen van inzicht in de relevante maatschappelijke thema’s en kwesties en de kenmerken van de entiteit;
- het evalueren van de geschiktheid van de toegepaste criteria, de consistente toepassing hiervan en de toelichtingen die daarover in de duurzaamheidsinformatie staan. Dit omvat het evalueren van de materialiteitsanalyse van de entiteit en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur;
- het via het inwinnen van inlichtingen op hoofdlijnen inzicht verwerven van de interne beheersingsomgeving, de rapporteringsprocessen, de informatiesystemen en het risico-inschattingsproces van de entiteit relevant voor het opstellen van duurzaamheidsinformatie, zonder het toetsen van de effectiviteit van de interne beheersingsmaatregelen;
- het identificeren van gebieden in de duurzaamheidsinformatie waar het waarschijnlijk is dat misleidende of onevenwichtige informatie of een afwijking van materieel belang als gevolg van fraude of van fouten zich zal voordoen. Het bepalen en uitvoeren van verdere werkzaamheden is gericht op het beoordelen van de plausibiliteit van de duurzaamheidsinformatie in reactie op onze risico-inschatting. Deze werkzaamheden bestonden onder meer uit:
- het inwinnen van inlichtingen bij het bestuur en/of relevante medewerkers op groepsniveau verantwoordelijk voor de duurzaamheidsstrategie en -beleid en prestaties;
- het afnemen van interviews met relevante medewerkers verantwoordelijk voor het aanleveren van informatie voor, het uitvoeren van interne beheersingsmaatregelen op, en de consolidatie van gegevens in de duurzaamheidsinformatie;
- het beoordelen van het passend zijn en de plausibiliteit van de veronderstellingen en bronnen van externe partijen die zijn gehanteerd voor de berekeningen die ten grondslag liggen aan de impactdata zoals opgenomen in sectie “Onze maatschappelijke jaarrekening” van het jaarverslag en verder uitgewerkt in het ‘Verantwoordingsdocument Impactanalyse N.V. Nederlandse Gasunie';
- het verkrijgen van assurance-informatie dat de duurzaamheidsinformatie aansluit op de onderliggende administraties van N.V. Nederlandse Gasunie;
- het op basis van beperkte deelwaarnemingen beoordelen van relevante interne en externe documentatie;
- het overwegen van data en trends
- het aansluiten van de relevante financiële informatie met de jaarrekening;
- het lezen van de informatie in het jaarverslag buiten de reikwijdte van onze assurance-opdracht om eventuele van materieel belang zijnde inconsistenties met de duurzaamheidsinformatie te identificeren
- het overwegen van de algehele presentatie en evenwichtige inhoud van de duurzaamheidsinformatie;
- het overwegen of de duurzaamheidsinformatie als geheel, inclusief de behandelde onderwerpen en de opgenomen toelichtingen, duidelijk en toereikend is toegelicht in overeenstemming met de toegepaste criteria
Communicatie
Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de assurance-opdracht en over de significante bevindingen die uit onze assurance-opdracht naar voren zijn gekomen.
Amsterdam, 29 februari 2024
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. R.T.H. Wortelboer RA
Statutaire regeling omtrent de winstbestemming
Overeenkomstig artikel 39, lid 2, van de statuten staat de winst over het boekjaar ter vrije beschikking van de algemene vergadering.
De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van het geplaatste kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden.