21 Aanvullende informatie​

Voor het jaarverslag 2023 hebben we onze materiële thema’s bepaald op basis van het dubbele materialiteitsprincipe zoals voorgeschreven in de CSRD. Hierdoor zijn de uitkomsten van de materialiteitsanalyse 2023 en 2021 niet één op één met elkaar te vergelijken. Desalniettemin laten de uitkomsten van 2023 qua materiële thema’s veel gelijkenissen zien met de uitkomsten van 2021.

De thema’s Circulaire economie en emissies zijn nieuwkomers in de themalijst, beide zijn als materieel geïdentificeerd en scoren zowel financieel-materieel (outside-in) als impact-materieel (inside-out) relatief hoog. Deze thema’s waren in de materialiteitsanalyse van 2021 ondergebracht onder het thema Milieu-impact eigen organisatie, producten en diensten. 

Het thema Welzijn, training en ontwikkeling hebben we in 2023 opgesplitst in twee separate thema’s, namelijk Welzijn van medewerkers en Training en ontwikkeling. Hierbij zien we dat het thema Welzijn van medewerkers vanuit de inside-out visie als materieel is aangemerkt.

Het thema Relaties met lokale gemeenschappen (2021: Relatie met stakeholders en omgeving) is qua definitie in 2023 verder aangescherpt. Dit thema is vanuit de outside-in visie als materieel aangemerkt.

De thema’s ontwikkeling in wet- en regelgeving, financiële prestaties en financiële veerkracht en sterke marktpositie zijn in 2023 niet meer opgenomen in de materialiteitsanalyse, onder andere omdat deze onvoldoende raakvlak hebben met duurzaamheid.

Voor een uitgebreide beschrijving van de uitgevoerde materialiteitsanalyse 2021 verwijzen we naar de relevante paragraaf in het jaarverslag over 2021.

Opzet van het materialiteitsonderzoek  
De materialiteitsanalyse is in 2023 uitgevoerd in een vroeg stadium van het verslaggevingsproces. Deze analyse bestond uit drie stappen. We hebben de materialiteitsanalyse uitgevoerd met ondersteuning van een extern adviesbureau.

Stap 1: Identificeren mogelijke ESG-thema’s 
Het startpunt van de analyse was gericht op het identificeren van een longlist. De longlist bevat mogelijke onderwerpen waarover we kunnen rapporteren en hebben we opgesteld aan de hand van de materialiteitsanalyse 2021, diverse interne- en externe rapportages, jaarverslagen van een aantal vergelijkbare ondernemingen, uitingen in de media en trends en ontwikkelingen binnen onze sector.

Om stap 1 te finaliseren zijn de veertien geïdentificeerde ESG-thema’s en hun definities intern gevalideerd in een MVO-werkgroep, bestaande uit vijftien medewerkers met verschillende expertisegebieden binnen Gasunie.

Stap 2: Stakeholder consult 
In de tweede stap van de analyse heeft een inventarisatie van de belangrijkste stakeholders van Gasunie plaatsgevonden en is inzicht verkregen in welke mate Gasunie wordt beïnvloed door haar stakeholders en welke impact Gasunie heeft op haar stakeholders. Vervolgens zijn er vijftien kwalitatieve interviews gehouden met interne en externe stakeholders. Op basis van de bevindingen uit de interviews zijn een aantal aanpassingen doorgevoerd in de longlist om tot een shortlist van elf ESG-thema’s te komen.

De shortlist is ter validatie voorgelegd aan de stuurgroep CSRD, bestaande uit een viertal afdelingsmanagers.

Stap 3: Bepalen inside-out en outside-in impact 
We hebben workshops gehouden om input te verzamelen over de inside-out en outside-in impact van de ESG-thema’s op de shortlist. Voor deze workshops waren deelnemers geselecteerd die op basis van hun expertisegebied input kunnen leveren op één of beide perspectieven van de ESG-thema’s op shortlist.

Op basis van de informatie vanuit de workshops zijn de thema’s geplot in een materialiteitsmatrix. Deze matrix is vervolgens ter verificatie voorgelegd aan de deelnemers van de workshops en gepresenteerd aan en gevalideerd door de stuurgroep.

Hieronder is het overzicht weergegeven van het aantal ongevallen dat plaatsvond bij Gasunie-medewerkers en bij onze aannemers tijdens werkzaamheden voor Gasunie.

Veiligheid is een onderwerp dat binnen Gasunie niet voor onderhandeling vatbaar is. We streven naar nul incidenten op de werkvloer. Alle mensen die voor Gasunie werken, moeten ’s avonds weer gezond thuis kunnen komen. Onze ongevallen-KPI, de TRFI, is in 2023 verbeterd ten opzichte van 2022 maar ligt nog altijd boven de signaalwaarde van 2,5. Dat betekent dat het aantal ongelukken op het werk onacceptabel hoog is.

Het totale aantal gewerkte uren door Gasunie-medewerkers en medewerkers van derden is gestegen van 5,74 miljoen naar 6,56 miljoen uren. De TRFI-score van 2,9 wordt dus veroorzaakt door 19 reportables in 2023 in combinatie met 6,56 miljoen gewerkte uren. Het aanhoudende hoge niveau van het aantal reportables is een extra aansporing tot actie.

Naast de reportables is er het afgelopen jaar ook een aantal ernstige bijna-ongevallen gerapporteerd. De achterliggende oorzaken liggen in het niet (correct) volgen van het werkvergunningenproces als gevolg van onvoldoende rolduidelijkheid of kennis van het proces. Hier hebben we verbeteracties geformuleerd op het gebied van opleidingen, training en toezicht.

Gezien de huidige en nog verwachte groei van de Gasunie-projectenportfolio is het zaak te leren van deze ongevallen en hard ons best te doen om ze te voorkomen. Dit heeft het komende jaar zeer grote aandacht van het management. Nauw contact met aannemers, versterkt toezicht, veiligheidsworkshops en Leerzaam Incident-bulletins worden ingezet om het tij te keren.

Safe@Gasunie 
Voor alle medewerkers van Gasunie (vast, tijdelijk en inleen) organiseren we de jaarlijkse Safe@Gasunie Veiligheidsdag. In 2023 ging het gesprek over de invloed van de onbewuste werking van de hersens op risicoperceptie en -tolerantie en hoe alert te blijven onder deze omstandigheden. Hiermee borduurden we voort op het thema van vorig jaar, maar dan met een meer praktische insteek: hoe komt onveilig gedrag tot stand, er van uitgaande dat we er niet bewust voor kiezen? Aan het eind van de workshop werden de deelnemers gevraagd om verbeterideeën te delen. Deze nemen we mee naar de veiligheidsdag voor volgend jaar of worden gelijk geïmplementeerd als het urgente zaken betreft.

Beleid
We hebben ons streven naar meer diversiteit ingebed in bestaand (HR-)instrumentarium (bijvoorbeeld recruitmentbeleid, doorstroombeleid) en bestaande programma’s en commissies (gedragswijzer, facilitair, kunst). Een inclusievere werkomgeving proberen we vooral te stimuleren via bewustwordingsprogramma’s voor leidinggevenden en medewerkers.

Doelen en resultaten
Diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid zijn lastig te meten. Gasunie heeft vijf doelen geformuleerd die gericht zijn op het bevorderen van diversiteit en/of inclusie. 

Vrouwen in managementposities
Eind 2023 was 26% van het hoger management bij Gasunie Nederland vrouw, waarmee we de 2023-doelstelling van 23% hebben gehaald. In Duitsland was dat 33%, conform de doelstelling daar. 

Vrouwelijke talenten krijgen een Female Leadership-training. We vinden het van belang om deze training te faciliteren als onderdeel van ons diversiteits-, inclusie- en gelijkwaardigheidsbeleid. Op deze manier voorkomen we dat het beleid te zeer gericht is op het idee dat "vrouwen moeten veranderen". In plaats daarvan streven we naar een inclusieve cultuur waarin diverse perspectieven worden aangemoedigd op alle niveaus, om zo betere organisatiebeslissingen te nemen. In 2024 gaat Gasunie inzetten op nog in ieder geval twee Female Leadership trainingen, zowel in het Nederlands als in het Engels voor Duitse collega’s. Ook heeft Gasunie aandacht voor de positie van vrouwen bij opvolgingsplanning voor management en de vertegenwoordiging hiervan.

Medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt
Per eind 2023 zijn er 38 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werkzaam voor Gasunie, 34 in Nederland en 4 in Duitsland. 2024 staat in het teken van een Europese aanbesteding voor deze doelgroep, waarbij samenwerking met een partner om onze doelstelling te behalen een voornaam onderdeel is van de uitvraag.

Medewerkertevredenheid en inclusie
Het Pulse-onderzoek waarin Gasunie in Nederland medewerkertevredenheid meet, bevatte in 2023 drie vragen over inclusie. De uitkomsten zijn zeer positief. De mate waarin binnen Gasunie inclusie wordt gevoeld is gestegen van 7,9 naar 8,3. Dit gevoel blijkt bovendien breed gedeeld. Er zijn geen uitschieters naar beneden op variabelen als afdeling, leeftijd, gender of diensttijd. Een resultaat waar Gasunie trots op is.

Wet toezicht gelijke kansen 
We scherpen in Nederland ons HR-beleid aan omdat in de tweede helft van 2024 de Wet toezicht gelijke kansen bij werving en selectie van kracht wordt. Deze wet heeft tot doel het wervings- en selectieproces transparanter en non-discriminerend te maken. Naast het aanscherpen van ons beleid gaan we onze personeels- en rekruteringsmedewerkers trainen op het gebruik van het nieuwe beleid.

Indiensttredingen uitgesplitst naar regio, geslacht en leeftijdsgroep

Uitdiensttredingen uitgesplitst naar regio, geslacht en leeftijdsgroep

Het compliancemanagementsysteem van Gasunie is gebaseerd op de internationale richtlijn voor compliancemanagement en vastgelegd in ons compliancestatuut. Het statuut beschrijft de verantwoordelijkheden voor compliance en de monitoring van en rapportage over compliance. Alle medewerkers van Gasunie zijn verantwoordelijk voor en aanspreekbaar op hun eigen gedrag. De (unit)managers zijn als ‘first line’ verantwoordelijk voor de naleving van regels in hun unit of afdeling. De corporate compliance officer heeft als ‘second line’ een onafhankelijke rol en rapporteert direct aan de raad van bestuur. Er wordt jaarlijks gerapporteerd over het compliancesysteem aan de raad van commissarissen via de Compliance-brief.

Sanctieregelgeving
Gasunie houdt zich aan de toepasselijke sanctie wet- en regelgeving en neemt daarbij Nederlandse, Europese, Britse, Amerikaanse en Japanse sancties in ogenschouw. Deze scope is breder dan de wettelijke verplichtingen en vloeit (met name) voort uit de verplichtingen onder de verschillende financieringsovereenkomsten. We verrichten geen transacties en stellen geen economische middelen beschikbaar in strijd met de toepasselijke sanctieregelgeving.

Gasunie controleert of haar huidige en nieuwe klanten, contractanten en dienstverleners op toepasselijke sanctielijsten staan en of de contractuele relatie met dergelijke partijen anderszins onderhevig is aan sancties. Als een partij op een sanctielijst blijkt voor te komen, zullen we onderzoek (laten) verrichten naar de inhoud en strekking van de sanctie en de toepasselijkheid van de sanctie op de voorgenomen of bestaande relatie en/of transactie.

We gaan geen relaties en/of transacties aan met nieuwe partijen die onder de sanctieregelgeving vallen. Relaties en/of transacties met bestaande partijen die onder de sanctieregelgeving vallen zullen we proberen op te schorten en/of te beëindigen voor zover wettelijk en contractueel mogelijk.

Gasunie streeft ernaar in iedere overeenkomst een sanctieclausule op te nemen die haar in staat stelt om in geval van toepasselijkheid van sancties de rechten en verplichtingen onder de overeenkomst in ieder geval op te schorten en waar mogelijk het recht geeft om de overeenkomst te beëindigen zonder nadelige gevolgen voor Gasunie.

Codewijziging voorkomen ongewenst balancingsgedrag
De ACM heeft op voorstel van GTS een codewijzigingsbesluit genomen voor het introduceren van een financiële prikkel om ongewenst balanceergedrag te voorkomen. In de nieuwe transportcode die vanaf 1 januari 2024 geldt is geregeld welk gedrag als ongewenst wordt bestempeld. Het betreft dan met name een relatief grote onbalans in de portfolio. Shippers moeten in dat geval een extra heffing betalen bij een balanceeractie die (mede) het gevolg is van dat gedrag. In de aanloop naar deze wijziging zijn de shippers tijdens de GTS-shippermeeting geïnformeerd over de praktische implicaties. Er wordt ook veel individueel met shippers gesproken die het ongewenste gedrag in 2023 vertoond hebben, om hen voor te bereiden op de nieuwe codewijziging vanaf 2024.

Ratings 
Een van de instrumenten die onze stakeholders gebruiken om te toetsen of we verantwoord ondernemen, zijn de ratings die externe bureaus over ons opstellen. Financiële stakeholders kijken naar onze kredietwaardigheidsratings, terwijl maatschappelijke stakeholders onze ratings op het gebied van ESG (environmental, social, governance) belangrijk vinden. Gasunie onderhoudt een actieve dialoog met vier onafhankelijke ratingverstrekkers. Zij verstrekken ons een zogeheten ‘sollicited rating’.

Onze credit ratings zijn in 2023 ongewijzigd hoog gebleven. De belangrijkste redenen voor onze goede ratings zijn: het solide financieel profiel, de Nederlandse staat als aandeelhouder, duidelijkheid ten aanzien van het Nederlandse en Duitse reguleringskader in de komende jaren en de belangrijke rol die Gasunie speelt in het behalen van de Europese en nationale energietransitiedoelen.

We krijgen goede beoordelingen voor kredietwaardigheid en ESG-risico’s

Subsidies worden door Gasunie onder meer ingezet voor projecten als WarmtelinQ, Porthos, HyStock en de Groen Gas Boosters. De hoogte van de beschikte subsidiebedragen loopt uiteen en is onder meer afhankelijk van de projectomvang, looptijd, subsidiabele kosten en (indien van toepassing) het consortium waar Gasunie in participeert. Onderstaande tabel geeft de omvang weer van de belangrijkste subsidiebeschikkingen* die zijn ontvangen 2023 en 2022:

Belastingafdracht
Gasunie beschouwt het betalen van belastingen als een belangrijke bijdrage aan de maatschappij. We betalen verschuldigde belastingen tijdig en in overeenstemming met de fiscale wet- en regelgeving in de landen waar we actief zijn. We onderschrijven de VNO NCW-tax governance code en passen deze code toe in ons fiscale beleid. We betalen belasting over winst daar waar waarde wordt gecreëerd in het kader van de normale uitoefening van commerciële activiteiten. We streven naar samenwerking met belastingautoriteiten, gebaseerd op wederzijds respect, transparantie en vertrouwen. We nemen constructief deel aan de nationale en internationale dialoog met overheden, belangengroeperingen en anderen om de ontwikkeling van effectieve belastingheffing, wetgeving en administratie te ondersteunen.

In de volgende tabel geven we voor de belangrijkste belastingen weer hoeveel belasting is afgedragen of terugontvangen. De betaalde vennootschapsbelasting in 2023 is hoger dan in 2022 als gevolg van de betaling in 2023 over winst die is behaald in het boekjaar 2022. We hebben evenveel omzetbelasting ontvangen in 2023 als in 2022 ondanks dat we meer investeringen hebben gedaan in 2023. Dit wordt veroorzaakt door een lagere afdracht van btw gedurende het tweede halfjaar van 2022 omdat in dat tijdvak een verlaagd tarief van 9% van toepassing was op een belangrijk deel van onze diensten.

Gasverbruik installaties
Ons aardgasgebruik in 2023 in Nederland is lager dan het verbruik in 2022. Wel is er sprake van een verschuiving. De daling van het aardgasverbruik wordt met name veroorzaakt door de lagere compressiebehoefte op de compressorstations. Ongeveer 40% van ons aardgasverbruik in Nederland wordt veroorzaakt door de inzet van de EemsEnergyTerminal.

In Duitsland is het aardgasverbruik vergelijkbaar met het verbruik in 2022. Sinds 2022 is het verbruik van Gasunie Deutschland hoger dan voorheen. Dit wordt veroorzaakt door het verleggen van aardgastransportroutes vanwege de oorlog in de Oekraïne, waardoor onze compressoren harder en vaker moeten draaien.

Warmtegebruik installaties
De EemsEnergyTerminal is sinds de ingebruikname eind 2022 veruit de grootste warmtegebruiker binnen Gasunie. Bij de terminal wordt vloeibaar aardgas met behulp van warmte omgezet naar gasvormig aardgas. Daarnaast gebruiken we nog een relatief kleine hoeveelheid warmte van derden voor het verwarmen van aardgas op de gasontvangstations. Gasunie Deutschland heeft geen warmtegebruik.

Elektriciteitsgebruik installaties
Tegengestelde effecten tekenen ons elektriciteitsgebruik in 2023. Doordat in 2023 ten opzichte van 2022 minder aardgas is getransporteerd, is er ook minder elektrische compressie nodig geweest. Het in bedrijf nemen van de EemsEnergyTerminal heeft een significante impact op onze elektriciteitsconsumptie.

Milieuafwijkingen 
We houden een administratie bij van milieuafwijkingen, zodat we hiervan kunnen leren en daar waar mogelijk adequaat actie kunnen ondernemen om milieuschade in de toekomst te beperken. Het aantal gemelde milieuafwijkingen voor Gasunie in Nederland en Duitsland is:

Het aantal afwijkingen op wet- en regelgeving en het milieuzorgsysteem betroffen: 151 (2022: 141). Van de milieu-incidenten zijn er in 2023 elf gemeld aan een externe instantie, bijvoorbeeld het bevoegd gezag. De milieuafwijkingen bestaan voor een groot deel uit klachten van derden over gaslucht of kleine lekkages. Tien van de milieuklachten van derden, hadden geen betrekking op Gasunie (2022: 32). Gasunie heeft in 2023, evenals vorig jaar, geen significante boetes betreffende milieu overtredingen ontvangen.

De gashandel op TTF kent twee hoofdroutes: over-the-counter (OTC; waarbij gas rechtstreeks bij een wederpartij wordt ingekocht) of via een gasbeurs (waarbij de beurs de centrale wederpartij voor alle handelaren is). De OTC-handel is in 2023 gestegen met 19%: van 11.511 TWh (in 2022) naar 13.718 TWh. Het via gasbeurzen verhandelde TTF-deel steeg op jaarbasis veel sterker (49%) van 26.845 TWh (in 2022) naar 40.076 TWh in 2023.

De voorsprong van TTF op de andere Europese gashandelsplaatsen is iets gegroeid. In 2023 vond ongeveer 80% van de Europese gashandel plaats op TTF. Dit geeft opnieuw aan dat de Nederlandse gashandelsmarkt goed werkt en TTF een leidende positie heeft in Europa.

THE
Conform een wettelijke verplichting hebben alle Duitse TSO's in 2018 gezamenlijk een project opgestart om de twee bestaande Duitse marktgebieden samen te voegen tot één grote virtuele handelshub in Duitsland met één marktgebiedbeheerder, Trading Hub Europe (THE). Het nieuwe samengevoegde marktgebied begon volgens plan te handelen op 1 oktober 2021. Gasunie heeft een aandelenbelang van 9% in THE en verwacht dat de handelshub gaat leiden tot meer liquiditeit op de Duitse gasmarkt. Een geïntegreerd Duits marktgebied maakt verdere Noordwest-Europese marktintegratie eenvoudiger te realiseren.

Sinds 2022 heeft de nieuwe marktgebiedsbeheerder THE nieuwe taken op het gebied van leveringszekerheid op zich genomen. Met de regelgeving over vulniveau-eisen voor gasopslagfaciliteiten en het waarborgen van de leveringszekerheid, die zijn vastgelegd in de wet op de energiesector, is de marktgebiedsbeheerder zelf verplicht om aan de daar genoemde wettelijke verplichtingen te voldoen. De marktgebiedsbeheerder vervult deze taken in afstemming met zijn aandeelhouders, de Bundesnetzagentur en het Bundesministerium für Wirtschaft und Klimat.

De uitgave van GvO’s voor hernieuwbare energie zit in de lift. Over 2023 is het aantal gestegen met 10% ten opzichte van 2022 (van 50,5 miljoen naar 55,6 miljoen). Het aantal uitgegeven GvO’s voor niet-hernieuwbare energie is gedaald met 7,5% (van 56,8 miljoen GvO’s in 2022 naar 52,5 miljoen GvO’s in 2023). Het volume uitgegeven groen gas GvO’s komt overeen met circa 275 miljoen m³ gas, tegen 212 miljoen m³ gas in 2022.

Ook de handel in GvO’s is in 2023 verder gegroeid. Het totaal volume van de binnenlandse handel, export en import is gestegen met 8,6% (van 141,7 miljoen GvO’s in 2022 naar 153,9 miljoen GvO’s in 2023). Het volume afgeboekte GvO’s is gedaald met 8% (van 107,6 miljoen GvO’s in 2022 naar 99,2 miljoen GvO’s in 2023).

Het aantal producenten van groen gas waarvoor GvO’s werden uitgegeven in 2023 bedroeg 66 (2022: 58) en het aantal handelaren in groen gas GvO’s in 2023 bedroeg 61 (2022: 62). Het aantal handelaren in elektriciteit en warmte GvO’s in 2023 bedroeg 301 (2022: 265).

Begin maart werden we enigszins verrast door de mededeling dat CEO Han Fennema ons bedrijf na tien jaar ging verlaten. We kijken terug op een prettige en constructieve samenwerking waarin we elkaar altijd konden vinden; ook als de inzichten van elkaar verschilden. We zijn vroeg bij het opvolgingsproces betrokken en hebben een heel goed en open gesprek gevoerd met Willemien Terpstra, onze nieuwe CEO. We hebben in de laatste vergadering met Han Fennema afscheid van hem genomen met een karakteristieke schets.

In de zoektocht naar een nieuw lid voor de RvC hebben we met twee kandidaten gesproken en Tim van der Hagen als voordrachtskandidaat aanbevolen. Deze aanbeveling is ook overgenomen door de benoemingscommissie.

Dit jaar stond in het teken van feest. Zowel Gasunie als de OR bestonden zestig jaar. Samen met personeelsvereniging Methos hebben we aan de bestuurder een mooi jubileumcadeau aangeboden: een zitbank gemaakt uit een 48-inch gasleiding waarin verleden, heden en toekomst zijn verwerkt. De zitbank heeft een mooie plaats gekregen op het hoofdkantoor.

In medewerkeraantallen heeft Gasunie dit jaar de grootste groei meegemaakt in tijden. Dat gaat gepaard met groeipijn, waardoor werkdruk ontstaat om nieuwe medewerkers in te werken en eigen te maken aan de organisatie. De organisatie zal de komende jaren moeten wennen aan de snelheid van de veranderingen die op ons afkomen en de nodige flexibiliteit moeten ontwikkelen om adequaat hierop te reageren. Dit vraagt het nodige van alle medewerkers.

De OR heeft dit jaar de volgende speerpunten omarmd: 

• Fysieke en sociale veiligheid
• Huisvesting/werkomstandigheden op het hoofdkantoor en ‘in het veld’
• Doelmatigheid van besluiten (efficiëntie, resultaat, opbrengst)

Met deze punten in ons achterhoofd zullen we alle adviesaanvragen en/of instemmingsverzoeken extra aandacht gaan geven in de komende periode.

Adviesaanvragen en Instemmingsverzoeken
De OR heeft dit jaar opnieuw een gestegen hoeveelheid adviesaanvragen en instemmingsverzoeken behandeld.

Dit jaar hadden vier adviesaanvragen direct te maken met de energietransitie en de leveringszekerheid en vier adviesaanvragen indirect door groei van afdelingen. Het is logisch dat er organisatorische veranderingen zijn. Hierbij hebben we als OR aandacht voor. We bieden medewerkers een luisterend oor en stemmen waar nodig onze adviezen op hen af.

Er is een instemmingsverzoek over standplaatsbeleid ingetrokken, na inbreng van de OR. Dit is in goed overleg met de bestuurder gedaan, die begrip had voor ons standpunt dat er geen gelijke behandeling was voor alle medewerkers. Het voorgestelde beleid had voor sommige medewerkers meer consequenties dan voor overige medewerkers en mogelijk impact op diverse regelingen. Er zal nader onderzoek worden gedaan door Gasunie om tot een beter alternatief te komen, waarbij er een goede landelijke verdeling van standplaatsen komt.

Communicatie 
Om direct contact te hebben met de medewerkers die niet op het hoofdkantoor werken, hebben we acht keer elders in het land vergaderd, waarbij we tijdens de lunch met de medewerkers een achterbangesprek konden houden. We stellen vast dat onze collega's ons weten te vinden. Het komende jaar willen we werken aan onze zichtbaarheid omdat we daar grote meerwaarde in zien voor de organisatie.

Om ons zestigjarig bestaan te vieren, hebben we chocoladerepen uitgedeeld op het hoofdkantoor en op verschillende Gasunie-locaties in het land. Dit was meteen de aftrap voor onze verkiezingscampagne.

Naast het contact met onze collega’s hebben we in 2023 contact gezocht met andere ondernemingsraden, zoals die van Gate, NAM, GasTerra, TenneT en de regionale netbeheerders.

Ook dit jaar is er een ontmoeting geweest met ons en de RvC en RvB waarbij we een aantal stellingen hebben besproken in een dialoogsessie. De vraagstukken en stellingen waren uitdagend, zoals ook hoort in deze tijd waar Gasunie zich nu bevindt. We hebben gesproken over de vraag in welke energietransitie-initiatieven Gasunie wel of niet moet stappen en welke risico’s dit heeft voor de Nederlandse industrie. En welke risico's heeft de snelle FTE-groei voor Gasunie en hoe zorgen we ervoor dat de organisatie sneller reageert?

Het was een constructief overleg waarbij we als OR kunnen vaststellen dat onze RvC-leden weten wat er speelt. Verder hebben we ook gesproken over de geopolitieke situatie en wat kunstmatige intelligentie voor ons kan betekenen.

OR-verkiezingen 2024
Sinds september zijn we bezig met het voorbereiden van de OR-verkiezingen in 2024. Ondanks dat de organisatie is gegroeid, zal de OR voor de komende jaren dezelfde grootte houden van zeventien personen. Het aantal medewerkers dat zich straks verkiesbaar mag stellen en mag kiezen is 2.297.

Het is de eerste keer dat ‘dakpansgewijze’ verkiezingen worden gehouden: Acht leden treden af op 1 april 2024, maar ze mogen zich natuurlijk altijd weer herkiesbaar stellen. We zijn benieuwd naar de uitkomsten.

B.J. (Bart Jan) Hoevers, titulair lid
(1971, Nederlandse nationaliteit, man)

Bart Jan Hoevers is op 1 september 2017 toegetreden tot de raad van bestuur als titulair lid. Hij is herbenoemd op 1 september 2021. Bart Jan Hoevers is algemeen directeur van Gasunie Transport Services B.V. Bart Jan Hoevers is binnen de raad van bestuur verantwoordelijk voor de aandachtsgebieden Asset Management, Operations, IT en GTS. Van 1 november 2023 tot 1 maart 2024 was hij ook verantwoordelijk voor Gasunie Deutschland en Veiligheid.

Bart Jan Hoevers is sinds 2007 werkzaam voor Gasunie, achtereenvolgens als projectmanager business development, manager regelgevende zaken en manager netwerkontwikkeling. Daarvoor werkte hij voor het ministerie van Financiën - met staatsdeelnemingen als aandachtsgebied - en De Nederlandsche Bank. Hoevers studeerde monetaire economie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Nevenfuncties

• Lid Ledenraad Netbeheer Nederland
• President European Network of Transmission System Operators for Gas
• Voorzitter Raad van Commissarissen BAS (Beheerder Afsprakenstelsel)

U. (Ulco) Vermeulen, titulair lid
(1959, Nederlandse nationaliteit, man)

Ulco Vermeulen is op 1 mei 2016 toegetreden tot de raad van bestuur als titulair lid. Hij is herbenoemd op 1 mei 2020. Hij is per 1 juli 2023 teruggetreden als bestuurslid. Ulco Vermeulen blijft tot eind 2024 verbonden aan Gasunie als speciaal adviseur van de raad van bestuur met als aandachtgebied de ontwikkeling van internationale waterstofketens.

Nevenfuncties

• Lid raad van commissarissen Anthony Veder Group N.V.
• Lid raad van commissarissen ICE Endex Holding B.V.
• Bestuurslid Vereniging Platform Groen Gas
• Lid International Supervisory Board Energy Delta Institute
• Lid raad van toezicht New Energy Coalition
• Bestuursvoorzitter TKI Gas
• Lid raad van commissarissen Ommelander Ziekenhuis Groningen
• Lid raad van commissarissen Groningen Seaports (per 1 november 2023)

Drs. D.J. (Dirk Jan) van den Berg
(vicevoorzitter RvC)
(1953, Nederlandse nationaliteit, man)

Datum eerste benoeming: 1 oktober 2014
Datum herbenoeming: 21 maart 2019 (AvA)
Datum aftreden: 29 maart 2023 (AvA)
Lid van de Belonings- & selectie/benoemingscommissie

Overige bestuursfuncties

• Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland (hoofdfunctie)
• Voorzitter raad van toezicht NWO
• Lid raad van commissarissen Air France-KLM
• Voorzitter raad van commissarissen FMO (Nederlandse Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden N.V.)
• Voorzitter van de Board van Tradesparent BV

Prof. dr. ir. T.H.J.J. (Tim) van der Hagen
(vicevoorzitter RvC, tevens waarnemend voorzitter RvC) 
(1959, Nederlandse nationaliteit, man)

Datum eerste benoeming: 1 april 2023 
Eerste termijn loopt af in 2027 (AvA)
Lid van de Belonings- & selectie/benoemingscommissie

Overige bestuursfuncties

• Voorzitter van het College van Bestuur/rector magnificus TU Delft (hoofdfunctie)
• Bestuurslid van de Alliantie van de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam (LDE) en van de Federatie 4 Technische Universiteiten (4TU)
• Bestuurslid van de Economic Board Zuid-Holland
• Lid raad van toezicht van Medical Delta
• Lid commissie Technologie en Innovatie van VNO-NCW
• Bestuurslid van het Universiteitsfonds Delft
• Bestuurslid Netherlands Energy Research Alliance (NERA) 
• Bestuurslid Growth through Research, Development and Demonstration in Offshore Wind (GROW)
• Lid raad van commissarissen Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA)
• Bestuurslid Netherlands Institute for Conservation, Art and Science (NICAS) 
• Lid raad van toezicht Theater De Veste, Delft

Drs. C. (Carolina) Wielinga RA
(1970, Nederlandse nationaliteit, vrouw)

Datum eerste benoeming: 15 april 2019
Datum herbenoeming: 29 maart 2023 (AvA)
Voorzitter van de Audit Commissie

Overige bestuursfuncties

• Chief Financial Officer BDR Thermea Group B.V. (hoofdfunctie)
• Chairman Supervisory Board NX Filtration

Ir. A.S. (Ate) Visser
(1956, Nederlandse nationaliteit, man)

Datum eerste benoeming: 6 juli 2018
Datum herbenoeming: 29 maart 2022 (AvA)
Tweede termijn loopt af in 2026 (AvA)
Lid van de Audit Commissie

Overige bestuursfuncties

• Lid Executive Advisory Council van RLG International Inc.
• Director van Immaterial Ltd.
• Voorzitter van de Board van Recircle Ltd.
• Lid raad van advies van NL Space Campus

Prof. Dr. J. (Johannes) Meier
(1963, Duitse nationaliteit, man)

Datum eerste benoeming: 1 september 2021
Eerste termijn loopt af in 2025 (AvA)
Lid van de Audit Commissie

Overige bestuursfuncties

• Managing Director and Founder Xi GmbH (Gütersloh, Duitsland) (hoofdfunctie)
• Non-executive Director New Work SE (Hamburg, Duitsland)
• Chair Advisory Board Stiftung Mercator (Essen, Duitsland)
• Member Advisory Board Meridian Stiftung (Essen, Duitsland)
• Member of the Board Unicef Germany (Köln, Duitsland)

Een van de stappen om deze doelen te realiseren is het opzetten van een EU-classificatiesysteem voor duurzaamheidsactiviteiten, de EU Taxonomie-verordening. De taxonomie kent zes milieudoelstellingen:  

• mitigatie van klimaatverandering;  
• adaptatie aan klimaatverandering;  
• het duurzaam gebruik en de bescherming van water en mariene hulpbronnen;  
• de transitie naar een circulaire economie;  
• de preventie en bestrijding van verontreiniging;  
• de bescherming en het herstel van de biodiversiteit en ecosystemen.

In lijn met de regelgeving rapporteert Gasunie volgens de EU Taxonomie. We hebben getoetst of de economische activiteiten van Gasunie op basis van de definitie zoals opgenomen in de taxonomie in aanmerking komen als klimaat- of milieugerelateerde economische activiteit (taxonomy eligible). Vervolgens hebben we vastgesteld of de in aanmerking komende activiteiten voldoen aan de criteria inzake substantiële bijdrage (substantial contribution) en of ze tegelijkertijd geen ernstige afbreuk doen (do no significant harm) aan één van de andere vijf doelstellingen. Daarnaast hebben we bepaald in hoeverre we als organisatie voldoen aan de zogenaamde Minimum Safeguards met betrekking tot mensenrechten, corruptie, belastingen en eerlijke competitie. Wanneer een in aanmerking komende economische activiteit voldoet aan de drie hiervoor genoemde voorwaarden, dan wordt gesproken van een Taxonomie-aligned economische activiteit.

In de voorgeschreven tabellen aan het einde van deze paragraaf hebben we inzichtelijk gemaakt wat het aandeel taxonomy aligned, taxonomy eligible en non-eligible economische activiteiten betreft in de omzet, capex (capital expenditure) en opex (operational expenditure) van Gasunie.

Onze taxonomie eligible en aligned activiteiten
Al onze eligible en aligned activiteiten zijn toegewezen aan activiteiten behorende bij de milieudoelstelling mitigatie van klimaatverandering. Er is daarom geen sprake van het dubbel toewijzen aan meerdere klimaatdoelstellingen.

Daarnaast zijn er een aantal projecten opgenomen die zich nog in de projectfase bevinden, deze projecten beogen te voldoen aan de gestelde voorwaarden, echter worden pas in een latere fase van het project de benodigde onderzoeken uitgevoerd waarmee wordt aangetoond dat geen afbreuk wordt gedaan aan een van de andere vijf milieudoelstellingen (do no significant harm). Voor 2023 gaat dit om een bedrag van € 36,6 miljoen capex (2022: € 0,6 miljoen) en € 35,7 miljoen opex (2022: € 24,2 miljoen).

Binnen Gasunie werken we met veel aandacht voor onze mensen en de omgeving. In onze werkwijze stellen we vast welke risico’s bestaan en materieel zijn voor het uitvoeren van onze werkzaamheden. De diepgang van deze risico analyse hangt af van de aard en omvang van de uit te voeren werkzaamheden. Voor onze grotere projecten laten we milieu-effectrapportages (MER) opstellen. In de MER wordt onder andere terugkoppeling gegeven wat de invloed is van het uit te voeren werk op de omgeving. Deze MER is een belangrijke waarborg dat het door ons uit te voeren werk geen afbreuk doet aan milieudoelstellingen.

De assets van Gasunie zijn en worden ontworpen met het oog op langdurig en veilig gebruik. In onze huidige studies wordt rekening gehouden met mogelijke omgevingsrisico's zoals hoog water, aardbevingen, brand en dergelijke. Dat houdt in dat onder de huidige klimatologische omstandigheden onze assets voldoende in staat zijn om te blijven functioneren bij het optreden van klimaatgerelateerde calamiteiten. Eind 2023 is aanvullend beleid geformaliseerd om te borgen dat assets ook op de lange termijn bestand zijn tegen de specifieke invloeden van klimaatverandering en is er gestart met de implementatie hiervan. Dat betekent dat we bij onze nieuwe projecten en onze huidige assets rekening houden met de mogelijke gevolgen van klimaatverandering en hierop anticiperen.

Minimum Safeguards 
Om taxonomie-aligned activiteiten te mogen rapporteren, dienen we als organisatie te voldoen aan de zogenaamde Minimum Safeguards vanuit de EU-taxonomieverordening voldoen. Dat betekent dat de activiteiten ten minste worden uitgevoerd in overeenstemming met de OESO-richtlijnen voor Multinational Enterprises en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights. Voor de naleving van deze minimale waarborgen zijn vier kernthema’s geïdentificeerd, dit zijn: mensenrechten, corruptie, belastingen en eerlijke competitie.

De EU taxonomy vereist dat procedures worden ingericht in overeenstemming met bovengenoemde richtlijnen en principes. Er is een zes stappenplan voor het Human Rights Due-Diligence proces om continu de daadwerkelijke en potentiële nadelige gevolgen voor mensenrechten te identificeren en te voorkomen.

EU Taxonomy-tabel omzet

EU Taxonomy-tabel capex

EU Taxonomy-tabel opex

Onze maatschappelijke jaarrekening is onderverdeeld in zes kapitalen. Behalve financiële kapitaal zijn er ook geproduceerde, intellectuele, natuurlijke, sociale en menselijke kapitalen.

Financieel kapitaal 
Onder het financiële kapitaal zijn de financiële kasstromen opgenomen, verdeeld over de verschillende categorieën. Deze impactindicatoren worden als directe absolute impact berekend, waarin de referentie geen alternatieve activiteiten betreft. De impacts die zijn opgenomen onder het financieel kapitaal zijn rechtstreeks te herleiden uit de geconsolideerde jaarrekening van Gasunie.

Geproduceerd kapitaal 
Geproduceerd kapitaal bevat de indicatoren Bijdrage van gastransport welzijn consumenten, en Economische toegevoegde waarde energietransport zakelijke klanten. Ook de waarde van de inkoop van goederen wordt hierin meegenomen.

Gastransport draagt bij aan het welzijn van consumenten. De welzijnswaarde van gas is dan ook hoger dan alleen de gasprijs. De bijdrage aan het welzijn wordt geschat door middel van het consumentensurplus. Een deel van de welzijnsbijdrage zit in de prijs van de levering van diensten door Gasunie, dit is de zogenoemde interne component. Het deel dat niet in de prijs zit is de externe component. Deze bestaat uit het verschil tussen de prijs die consumenten bereid zijn te betalen en de prijs die ze daadwerkelijk betalen. Dit wordt benaderd met een schatting van het consumentensurplus: het verschil tussen de waarde en de prijs van gas voor huishoudens.

Om de betalingsbereidheid te berekenen is de prijselasticiteit van gas meegenomen. Hierbij wordt aangenomen dat de prijselasticiteit voor Duitsland hetzelfde is als die voor Nederland. Aangezien de betalingsbereidheid van zakelijke klanten lastiger vast te stellen is, is er voor een conservatieve aanpak vanuit gegaan dat de externe component voor zakelijke klanten gelijk aan nul is.

Inkoop van goederen voor het gastransport wordt ook meegenomen onder geproduceerd kapitaal. De inkoop wordt ingeschat aan de hand van betalingen aan leveranciers. De betalingen aan de leveranciers voor zowel GUD als GNL worden meegenomen om de totale inkoop van goederen in kaart te brengen. 

Menselijk kapitaal 
Menselijk kapitaal bevat de Werkgerelateerde uitval en ongevallen van werknemers. Het welzijnsverlies van werknemers door ongeval en uitval wordt uitgerekend aan de hand van het aantal ongevallen en het ziekteverzuim. Dit welzijnsverlies van werknemers wordt gemeten met behulp van de indicator Disability-Adjusted Life Year (DALY). Met deze indicator worden zowel het waargenomen verlies in welzijn als het verlies van toekomstige inkomsten van de werknemer meegenomen.

Hoe meer duurzame Gasunie-projecten er op tijd af komen, hoe groter de hoeveelheden groene moleculen en afgevangen CO₂ die we voor onze klanten zullen vervoeren. Deze verduurzaming gaat waarschijnlijk gepaard met een afname van de hoeveelheid fossiele energie die we vervoeren. In de grafieken van de eerder genoemde paragraaf tonen we de netto-emissies, oftewel de CO₂-voetafdruk van alle energie die we in opdracht van derden vervoeren van en naar partijen in Nederland. Deze reductie wordt mede mogelijk gemaakt door invoeders, aangeslotenen en projectpartners van Gasunie.

We houden alleen rekening met de gassen die door het Gasunie-netwerk stromen. Zo laten we bijvoorbeeld de bijdrage van groen gas in de netten van de regionale netbeheerders buiten beschouwing. Eventuele negatieve emissies van groengasproductie zijn ook niet meegeteld. Bij waterstof is alleen groene waterstof en import meegenomen. Blauwe waterstof laten we buiten beschouwing, om dubbeltelling met CCS-projecten te voorkomen.

Voor de bepaling van de bijdrage van onze investeringen in groen gas en waterstof veronderstellen we dat hiermee het gebruik van aardgas wordt vervangen. Deze aanname is conservatief. De emissiereductiebijdrage wordt groter wanneer bijvoorbeeld olie of steenkool wordt vervangen. Voor CCS-projecten hanteren we de verwachte CO₂-transportstroom van afgevangen CO₂ uit Nederland. Eventuele opslag van CO₂ uit omringende landen tellen we niet mee. Upstream-ketenemissies zijn niet meegenomen.

De weergegeven emissies zijn netto-emissies. Bij netto nul emissies kan er nog steeds aardgasverbruik zijn. Bijvoorbeeld omdat de CO₂-emissies van fossiele brandstoffen worden afgevangen (CCS). De emissiereductie door lagere gasvraag komt uit de KEV-editie 2022. Hierin is meegenomen dat het gebruik van aardgas daalt en dat het gebruik van groen gas stijgt.

Omdat Gasunie ook in Duitsland actief is, hebben we het emissiereductie-effect van onze voorgenomen Duitse waterstofnet-investeringen (Hyperlink) ook meegenomen in de tabel. Dit effect tellen we niet mee bij het berekenen van onze invloed op het nationale transitiepad voor Nederland. De invloed van Gasunie op het nationale transitiepad van Duitsland hebben we niet berekend en niet gevisualiseerd, omdat de impact die we in Duitsland kunnen maken veel geringer is dan in Nederland, waar we de enige aardgastransportnetbeheerder zijn.

Management van operationele risico’s