Spring naar inhoud

Circulariteit

Circulariteit

De vraag naar producten neemt wereldwijd toe, terwijl veel grondstoffen waarmee deze producten gemaakt worden, schaarser of duurder worden. Het wordt daarom steeds belangrijker om zuinig en slim met producten en grondstoffen om te gaan.

Gasunie conformeert zich aan het doel van de Nederlandse overheid om de Nederlandse economie vanaf 2050 volledig circulair te laten zijn. Dat is een economie waarin nauwelijks afval ontstaat, waarin zoveel mogelijk duurzame hernieuwbare grondstoffen worden gebruikt en waarbij producten en grondstoffen worden hergebruikt. Om daar te komen, heeft de overheid ook een tussendoel geformuleerd: in 2030 gebruikt Nederland 50% minder primaire grondstoffen zoals mineralen en metalen.

Circulariteit bij Gasunie

Leidingen
Gasunie's huidige kernactiviteit is beheer en onderhoud van een netwerk dat bestaat uit ruim 17.500 kilometer aan stalen leidingen. Onze grootste bijdrage aan een circulaire wereld maken we daarom door anders om te gaan met staal. We hanteren daarbij de volgende aanpak:

Tot 2030 zullen we in Nederland en Duitsland respectievelijk ruim 1000 kilometer en ruim 600 kilometer stalen gasleiding, die overbodig wordt door de dalende vraag naar aardgas, ombouwen tot waterstofleiding. Deze leidingen zullen na herbestemming nog vele decennia in gebruik kunnen blijven. In de twee decennia na 2030 zullen, door de dalende vraag naar aardgas en de groeiende vraag naar waterstof, nog veel meer gasleidingen kunnen worden herbestemd.

Netwerkcomponenten
Bij renovatie of ontmanteling van locaties in ons aardgasnet komen (onderdelen van) activa beschikbaar. Deze vrijgekomen componenten kunnen waardevol zijn voor hergebruik binnen Gasunie of bij derden. In 2023 hebben we proeven gedaan met het hergebruik van hogedrukgaskleppen en overbodige leidingdelen. We werken aan een standaardproces om vrijkomende componenten te beoordelen op hergebruik en opnieuw in circulatie te brengen.

Inkoop
Gasunie koopt op jaarbasis voor meer dan € 1 miljard aan goederen en diensten in. Onze inkoop van goederen wordt steeds meer circulair. In 2023 is 22% van de door ons ingekochte producten circulair. Dat willen we laten groeien tot 50% in 2030. We dagen -in goed overleg- onze leveranciers uit om te laten zien wat ze kunnen. 

De mate van circulariteit van een component wordt in Nederland sinds twee jaar vastgelegd in zogeheten grondstofpaspoorten. In het grondstoffenpaspoort staat uit welke grondstoffen het artikel bestaat, hoeveel gewicht er van iedere grondstof in het artikel zit, voor hoeveel procent de grondstof bestaat uit gerecycled materiaal en voor hoeveel procent de grondstof weer kan worden teruggewonnen aan het einde van de levenscyclus van het artikel. Onze inkoopafdelingen in Nederland en Duitsland onderzoeken samen of en vanaf wanneer Europese gestandaardiseerde Environmental Product Declarations (EPD's) kunnen worden gebruikt als alternatief voor de nationale grondstoffenpaspoorten.

Afval 
Met ingang van 2024 gaan de kantoorlocaties van Gasunie in Nederland over op herbruikbare (koffie)bekers. De bekers zijn gemaakt van polypropyleen copolymeer en vrij van schadelijke stoffen. Ze worden geproduceerd in Nederland. Een beker kan vierhonderd keren gewassen worden. Na verloop van tijd worden de bekers uit de roulatie gehaald en weer tot grondstofkorrels vermalen. Deze korrels dienen weer als grondstof voor nieuwe bekers.

Hoofdkantoor
In 2024 wordt het uit 1993 stammende Gasunie-hoofdkantoor aan de Concourslaan in Groningen verbouwd. Bestaande materialen uit de kantoren worden daarbij zoveel mogelijk hergebruikt. Voor materialen die we zelf niet kunnen hergebruiken zoeken we naar mogelijkheden om deze elders een tweede leven te geven. Daarnaast willen we met materialen werken die een lage milieu-impact hebben en die zo lokaal mogelijk worden ingekocht waarbij we zekerstellen dat de leveringsketen respect heeft voor mens, milieu en omgeving.

Innovatievriendelijk en circulair inkopen


In dialoog met onze leveranciers samenwerken aan een duurzamer systeem
Net als in 2022 werd Gasunie in 2023 beoordeeld als de meest innovatievriendelijke publieke inkoper. Hiervoor keken Universiteit Utrecht, TenderNed en PIANOo, de inkooporganisatie van de overheid, naar onze openbare aanbestedingen op TenderNed in het jaar 2022. De jury was vooral te spreken over onze toepassing van de mededingingsprocedure met onderhandeling, een procedure met wederzijds toelichten en onderhandelen vooraf aan de finale aanbieding. Hierdoor is er meer ruimte voor innovatie en sluiten vraag en aanbod beter op elkaar aan.


Dialoog met leveranciers

We gaan hier soms nog een stap verder mee, namelijk met een concurrentiegerichte dialoog. Gasunie past deze procedure sinds 2023 toe voor de nieuwe aanbestedingen van engineeringbureaus en aannemers. Zij weten op sommige vlakken immers meer dan wij. We willen beter gebruikmaken van die kennis en creativiteit en zo samen tot de beste aanbieding komen. Dat vraagt ook om een andere houding van onszelf; dat we ons meer en meer opstellen als gelijkwaardig partner. Op die manier kunnen we beter, samen met onze leveranciers, op zoek naar duurzame en innovatieve oplossingen.


Circulair staal

Onderdeel van die duurzame en innovatieve oplossingen is circulariteit. Is het product van gerecycled materiaal? Kan het worden gedemonteerd als het kapot of niet meer nodig is? Vooral bij metaal heeft dit een enorme impact op de CO2-emissies. Staal van erts maken leidt tot veel CO2-uitstoot. Wanneer we gerecycled metaal gebruiken, is die uitstoot tientallen procenten lager. Ons belangrijkste product, de pijp, keert na zijn levensduur altijd terug naar de staalproductieketen. Op dit moment kunnen we 60% van het staal dat Gasunie inkoopt circulair noemen*. In de komende jaren gaan we dit verder laten groeien tot mogelijk zelfs 100%.

Wij leveren de pijpleidingen voor het waterstofnet in Rotterdam en voor Porthos. Om tegen het einde van 2033 ongeveer 95% van onze uitstoot door staalproductie te besparen, werkt Salzgitter AG aan een CO₂-gereduceerd staal via een nieuwe, op waterstof gebaseerde Salcos-productieroute. Het is een genoegen om samen met Gasunie de Europese energie- en staalmarkt naar een circulaire toekomst te leiden.

* 60% circulair betekent 20% schroot bijgevoegd in een nieuwe product en recyclebaar voor 100% aan einde levensduur: (100+20)/2=60.