Verkorte geconsolideerde halfjaarrekening
Verkorte geconsolideerde balans per 30 juni 2024
(vóór resultaatbestemming)
| In miljoenen euro’s | Noot | 30 juni 2024 | 31 dec. 2023 |
|---|---|---|---|
| Activa | |||
| Vaste activa | |||
| - materiële vaste activa | 4 | 9.345,9 | 9.237,2 |
| - immateriële vaste activa | 112,2 | 90,2 | |
| - investeringen in joint ventures | 5 | 562,0 | 488,3 |
| - investeringen in geassocieerde deelnemingen | 0,6 | 0,6 | |
| - overige kapitaalbelangen | 7 | 7,0 | 7,0 |
| - uitgestelde belastingvorderingen | 208,0 | 222,1 | |
| - afgeleide financiële instrumenten | 7 | 0,9 | 6,1 |
| Totaal vaste activa | 10.236,6 | 10.051,5 | |
| Totaal vlottende activa | 944,6 | 967,0 | |
| Totaal activa | 11.181,2 | 11.018,5 |
| In miljoenen euro’s | Noot | 30 juni 2024 | 31 dec. 2023 |
|---|---|---|---|
| Passiva | |||
| Eigen vermogen toekomend aan N.V. Nederlandse Gasunie | 1 | 6.413,0 | 6.580,0 |
| Minderheidsbelang derden | 17,5 | 16,0 | |
| Totaal eigen vermogen | 6.430,5 | 6.596,0 | |
| Langlopende schulden | |||
| - rentedragende leningen | 6, 7 | 3.399,6 | 2.900,5 |
| - leaseverplichtingen | 95,1 | 93,6 | |
| - contractverplichtingen | 90,0 | 86,9 | |
| - uitgestelde belastingverplichtingen | 198,0 | 209,5 | |
| - overige langlopende verplichtingen en voorzieningen | 183,2 | 185,7 | |
| - afgeleide financiële instrumenten | 7 | 11,2 | 22,7 |
| Totaal langlopende schulden | 3.977,1 | 3.498,9 | |
| Kortlopende schulden | |||
| - kortlopende financieringsverplichtingen | 6 | 175,0 | 175,0 |
| - leaseverplichtingen | 9,5 | 8,0 | |
| - afgeleide financiële instrumenten | 7 | 8,0 | 3,4 |
| - contractverplichtingen, vennootschapsbelasting en handels- en overige schulden | 581,1 | 737,2 | |
| Totaal kortlopende schulden | 773,6 | 923,6 | |
| Totaal passiva | 11.181,2 | 11.018,5 |
Verkorte geconsolideerde winst-en-verliesrekening over het eerste halfjaar 2024
| In miljoenen euro’s | Noot | Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Voortgezette bedrijfsactiviteiten | |||||
| Netto-omzet | 2, 3 | 681,8 | 1.102,1 | ||
| Overige opbrengsten | 14,0 | 0,7 | |||
| Totale opbrengsten | 695,8 | 1.102,8 | |||
| Aan investeringen toegerekende kosten | 68,8 | 47,6 | |||
| Personeels- en overige kosten | 2 | -477,7 | -580,3 | ||
| Afschrijvingskosten | 4 | -161,2 | -210,4 | ||
| Totale lasten | -570,1 | -743,1 | |||
| Bedrijfsresultaat | 125,7 | 359,7 | |||
| Financiële baten en lasten | -24,1 | -30,5 | |||
| Aandeel in resultaat joint ventures | 5 | 22,3 | 19,4 | ||
| Resultaat vóór belastingen | 123,9 | 348,6 | |||
| Belastingen | -28,4 | -82,5 | |||
| Resultaat na belastingen | 95,5 | 266,1 | |||
| Toerekening van het resultaat na belastingen | |||||
| - Resultaat toekomend aan N.V. Nederlandse Gasunie | 94,0 | 266,1 | |||
| - Resultaat toekomend aan minderheidsbelang derden | 1,5 | - | |||
| Resultaat na belastingen | 95,5 | 266,1 |
Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over het eerste halfjaar 2024
| In miljoenen euro’s | Noot | Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Resultaat na belastingen, zoals opgenomen in de verkorte geconsolideerde winst-en-verliesrekening | 95,5 | 266,1 | |||
| Saldo van actuariële winsten en verliezen terzake van personeelsbeloningen, | 3,4 | -2,3 | |||
| waarvan vennootschapsbelasting | -1,0 | 0,7 | |||
| Totaal van de resultaten verwerkt in het eigen vermogen, welke we bij realisatie niet herclassificeren naar de winst-en-verliesrekening | 2,4 | -1,6 | |||
| Mutatie in de cashflow hedges reserves van joint ventures en geassocieerde deelnemingen | 5 | 2,6 | 1,4 | ||
| Totaal van de resultaten verwerkt in het eigen vermogen, welke we bij realisatie herclassificeren naar de winst-en-verliesrekening | 2,6 | 1,4 | |||
| Totaal niet-gerealiseerde resultaten | 5,0 | -0,2 | |||
| Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten | 100,5 | 265,9 | |||
| Toerekening van het totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten | |||||
| - Resultaat toekomend aan N.V. Nederlandse Gasunie | 99,0 | 265,9 | |||
| - Resultaat toekomend aan minderheidsbelang derden | 1,5 | - | |||
| Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten | 100,5 | 265,9 |
Verkort geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen over het eerste halfjaar 2024
| In miljoenen euro’s | Aandelen kapitaal | Reële waarde reserve | Cash flow hedge reserve | Overige reserves | Onverdeeld resultaat | Totaal | Minderheids-belang derden | Totaal eigen vermogen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eerste halfjaar 2024 | ||||||||
| Stand per 1 januari 2024 | 0,2 | -172,7 | -6,7 | 6.277,1 | 482,3 | 6.580,0 | 16,0 | 6.596,0 |
| Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over het boekjaar | - | - | 2,6 | 2,4 | 94,0 | 99,0 | 1,5 | 100,5 |
| Uitgekeerd dividend 2023 | - | - | - | - | -266,0 | -266,0 | - | -266,0 |
| Toegevoegd aan de overige reserves | - | - | - | 216,3 | -216,3 | - | - | - |
| Stand per 30 juni 2024 | 0,2 | -172,7 | -4,1 | 6.495,8 | 94,0 | 6.413,0 | 17,5 | 6.430,5 |
| Eerste halfjaar 2023 | ||||||||
| Stand per 1 januari 2023 | 0,2 | -172,7 | -5,6 | 5.927,7 | 554,9 | 6.304,4 | - | 6.304,4 |
| Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over het boekjaar | - | - | 1,4 | -1,6 | 266,1 | 265,9 | - | 265,9 |
| Uitgekeerd dividend 2022 | - | - | - | - | -200,0 | -200,0 | - | -200,0 |
| Toegevoegd aan de overige reserves | - | - | - | 354,9 | -354,9 | - | - | - |
| Stand per 30 juni 2023 | 0,2 | -172,7 | -4,2 | 6.281,0 | 266,1 | 6.370,2 | - | 6.370,2 |
Verkort geconsolideerd kasstroomoverzicht over het eerste halfjaar 2024
| In miljoenen euro’s | Noot | Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Kasstroom uit bedrijfsoperaties | 270,8 | 669,3 | |||
| Saldo van ontvangen en betaalde rente, vennootschapsbelasting en ontvangen dividenden | 6 | 18,8 | -129,4 | ||
| Kasstroom uit operationele activiteiten | 289,6 | 539,9 | |||
| Kasstroom uit investeringsactiviteiten | 4, 5 | -294,0 | -416,7 | ||
| Kasstroom uit financieringsactiviteiten | |||||
| Opname langlopende leningen | 6 | 498,2 | - | ||
| Aflossing leaseverplichtingen | -4,6 | -33,9 | |||
| Opname kortlopende financieringsverplichtingen | 6 | - | 215,0 | ||
| Aflossing kortlopende financieringsverplichtingen | 6 | - | -215,0 | ||
| Uitgekeerd dividend | 1 | -266,0 | -200,0 | ||
| Kasstroom uit financieringsactiviteiten | 227,6 | -233,9 | |||
| Netto kasstroom in het halfjaar | 223,2 | -110,7 | |||
| Kas en kasequivalenten primo periode | 294,7 | 435,9 | |||
| Koers- en omrekeningsverschillen op kas en kasequivalenten | -0,1 | -0,2 | |||
| Kas en kasequivalenten ultimo periode | 7 | 517,8 | 325,0 |
Toelichting op de verkorte geconsolideerde halfjaarrekening 2024
Algemeen
Opmaken van de halfjaarrekening
De verkorte geconsolideerde halfjaarrekening (hierna: ‘de halfjaarrekening’) is opgemaakt door de raad van bestuur op 18 juli 2024.
Verslaggevende entiteit
N.V. Nederlandse Gasunie (hierna ook: ‘Gasunie’, ‘de vennootschap’ of ‘we’) is een Europees energie-infrastructuurbedrijf. We hebben onze domicilie in Groningen, Nederland.
Onze voornaamste activiteit is het aanbieden van gereguleerde transportdiensten in Nederland en in Duitsland. We nemen ook deel in samenwerkingsverbanden voor transportleidingen die het Gasunie-transportnet verbinden met buitenlandse markten. Daarnaast biedt Gasunie andere diensten aan op het gebied van energie-infrastructuur, waaronder gasopslag, LNG-import en de certificering van groen gas en waterstof. We zetten onze infrastructuur en kennis daarnaast sterk in voor verdere ontwikkeling en integratie van alternatieve energiebronnen en -dragers, zoals waterstof, warmte en groen gas alsmede het transport en de opslag van CO2.
Gasunie is een Naamloze Vennootschap en is statutair en feitelijk gevestigd te Groningen, Nederland op de Concourslaan 17 en is ingeschreven onder KvK-nummer 02029700. N.V. Nederlandse Gasunie is het ultieme groepshoofd. Alle op balansdatum geplaatste aandelen van N.V. Nederlandse Gasunie worden gehouden door de Staat der Nederlanden.
Verslaggevingsperiode
De halfjaarrekening heeft betrekking op de eerste zes maanden van het boekjaar 2024 en heeft als balansdatum 30 juni 2024.
Presentatie- en functionele valuta
De jaarrekening presenteren we in euro’s, wat ook onze functionele valuta is. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in miljoenen euro’s.
Continuïteit
Deze halfjaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. We zijn van mening dat er geen onzekerheid bestaat over het hanteren van de continuïteitsveronderstelling.
Seizoensinvloed
Als gevolg van seizoensinvloeden zijn zowel de omzet als de kosten niet gelijkmatig over het jaar verdeeld. Onze kernactiviteit is het transport van aardgas door het gastransportnet. Onze omzet bestaat overwegend uit de verkoop van de beschikbare transportcapaciteit en van transportgerelateerde diensten. In de winter contracteren onze klanten substantieel meer capaciteit dan in de zomer. Onze omzet is hierdoor in de wintermaanden hoger dan in de overige maanden. De kosten van het netbeheer zijn voor een deel variabel (afhankelijk van het daadwerkelijk getransporteerde volume gas), maar voor een substantieel deel ook vaststaand. Een hoger getransporteerd volume gas in de wintermaanden leidt in die maanden tot hogere kosten dan in andere maanden.
Oordelen en schattingen door het management
We maken bij het opstellen van de halfjaarrekening gebruik van schattingen en beoordelingen die de gerapporteerde bedragen voor activa en passiva op de balansdatum en het resultaat over de eerste zes maanden van het boekjaar kunnen beïnvloeden. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen beoordelen we periodiek. Herzieningen van schattingen verwerken we in de periode waarin we de schatting herzien en in de toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.
De invloed van onze oordelen en schattingen is significant bij de:
- Waardering en de bepaling van de levensduur van de vaste activa;
- Waardering van de overige kapitaalbelangen;
- Waardering van de uitgestelde belastingvorderingen;
- Waardering van de pensioenverplichtingen;
- Waardering en de bepaling van de voorziening voor opruimingskosten en saneringen;
- Waardering van de afgeleide financiële instrumenten;
- Classificatie van de investeringen in joint operations en joint ventures.
In bepaalde gevallen worden de voornoemde oordelen en schattingen ook beïnvloed door de ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie, door aangescherpte milieu- en klimaatdoelstellingen en/of geopolitieke ontwikkelingen. We nemen ook deze ontwikkelingen mee in onze oordelen en schattingen.
Basis voor de opstelling
Overeenstemmingsverklaring
De halfjaarrekening betreft de periodieke tussentijdse financiële informatie van de vennootschap en is opgesteld in overeenstemming met IAS 34 ‘Interim Financial Reporting’, zoals bekrachtigd door de Europese Unie. Deze halfjaarrekening bevat niet alle toelichtingen die normaliter zijn opgenomen in een volledige jaarrekening en moet om deze reden in samenhang met de geconsolideerde jaarrekening 2023 van N.V. Nederlandse Gasunie gelezen worden.
De halfjaarrekening is niet gecontroleerd of beoordeeld door onze externe accountant.
Uitgangspunten voor de grondslagen voor de consolidatie en de waardering en de resultaatbepaling
De vennootschap stelt haar geconsolideerde financiële overzichten op in overeenstemming met de bepalingen van de International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals bekrachtigd door de Europese Unie. IFRS omvat in dit kader zowel ook de International Accounting Standards (IAS), die door de International Accounting Standards Board zijn uitgebracht, en de interpretaties van IFRS en IAS, uitgebracht door het IFRS Interpretations Committee (IFRIC) respectievelijk het Standing Interpretations Committee (SIC).
De grondslagen die zijn toegepast bij het opstellen van de halfjaarrekening 2024 komen overeen met de grondslagen voor het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening 2023, uitgezonderd de in de volgende paragraaf beschreven nieuwe en gewijzigde standaarden. Daarnaast hebben we de vergelijkende cijfers over het eerste halfjaar 2023 voor vergelijkingsdoeleinden aangepast, ten einde consistent te zijn met de geconsolideerde jaarrekening 2023 of omwille van verbeterd inzicht. Het gaat om:
- Het separaat toelichten van de overige opbrengsten in de verkorte geconsolideerde winst-en-verliesrekening en het toelichten van de financiële informatie per segment in noot 2 ‘Financiële informatie per segment’ en de omzetverantwoording in noot 3 ‘Omzetverantwoording’ exclusief de overige opbrengsten;
- Het gewijzigd rubriceren van de activa per segment in noot 2 ‘Financiële informatie per segment’;
- Het gewijzigd rubriceren van de gereguleerde omzet in noot 3 ‘Omzetverantwoording’.
Deze aanpassingen hadden geen gevolgen voor het vermogen, het netto-resultaat en de kasstromen van de vennootschap.
Nieuwe en gewijzigde standaarden voor de financiële verslaggeving
Met ingang van het boekjaar 2024 zijn onderstaande wijzigingen in standaarden van kracht:
- Amendments to IAS 1 Presentation of Financial Statements:
- Classification of Liabilities as Current or Non-current;
- Classification of Liabilities as Current or Non-current - Deferral of Effective Date;
- Non-current Liabilities with Covenants;
- Amendments to IFRS 16 Leases: Lease Liability in a Sale and Leaseback;
- Amendments to IAS 7 Statement of Cash Flows and IFRS 7 Financial Instruments: Disclosures: Supplier Finance Arrangements.
Daarnaast worden onderstaande standaarden of wijzigingen daarin naar verwachting in de toekomst van kracht. Van deze standaarden is de EU-goedkeuring nog niet afgerond:
- Amendments to IAS 21 The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates: Lack of Exchangeability;
- Amendments to the Classification and Measurement of Financial Instruments (Amendments to IFRS 9 and IFRS 7);
- IFRS 18 Presentation and Disclosure in Financial Statements;
- IFRS 19 Subsidiaries without Public Accountability: Disclosures.
Uit onze analyse blijkt dat zowel de vastgestelde standaarden als de nog te bekrachtigen standaarden geen materiële impact hebben op ons vermogen, onze kasstromen en op ons resultaat. We verwachten wel dat bepaalde hoofdoverzichten en toelichtingen wijzigen, met name die samenhangen met IFRS 18, maar dat de gevolgen daarvan relatief beperkt zijn. Om deze redenen zijn de gevolgen van de voornoemde wijzigingen niet in detail toegelicht in deze halfjaarrekening.
Nadere toelichting op de verkorte geconsolideerde financiële overzichten
1. Belangrijke aangelegenheden en significante transacties in het eerste halfjaar 2024
Omzet- en resultaatontwikkeling
In de eerste helft van 2024 nam onze geconsolideerde netto-omzet (exclusief de overige opbrengsten) met 38,2% af ten opzichte van het eerste halfjaar 2023. In belangrijke mate is dit het gevolg van lagere toegestane inkomsten in 2024 in ons gereguleerde segment.
Indien de gereguleerde omzet in enig jaar de toegestane omzet te boven gaat, moeten we deze surplus-omzet in de jaren erop verrekenen met de markt. Daarvoor zorgt het systeem van regulering in zowel Nederland als Duitsland. In 2022 lagen de werkelijke inkomsten in Nederland en Duitsland substantieel boven de door de toezichthouder bepaalde toegestane inkomsten. Dit was het gevolg van onverwacht veel capaciteitsverkopen, veroorzaakt door de Russische inval in Oekraïne.
Onder de van toepassing zijnde IFRS-standaarden mochten we in 2022 de toekomstige verrekeningen niet als verplichting in de balans opnemen en niet op de omzet en het resultaat over 2022 in mindering brengen. Hierdoor nam onze omzet en het resultaat over 2022 zeer sterk toe. De gereguleerde verrekeningen verantwoorden we pas in het jaar waarin de verrekening daadwerkelijk plaatsvindt. Verrekening van de surplus-omzet over het boekjaar 2022 vindt plaats vanaf het boekjaar 2024. Hierdoor zijn de toegestane inkomsten in 2024 substantieel lager.
De invloed van de lagere toegestane inkomsten in het eerste halfjaar 2024 op het netto-resultaat wordt deels gedempt door lagere operationele kosten. Met name de netwerk- en energiekosten waren substantieel lager.
Een nadere toelichting op de omzet- en resultaatontwikkeling is opgenomen in noot 2 ‘Financiële informatie per segment’ en noot 3 ‘Omzetverantwoording’.
Verwerking EemsEnergyTerminal
De gewijzigde verwerking van EemsEnergyTerminal per 1 oktober 2023 heeft gevolgen voor de vergelijkbaarheid van de verkorte geconsolideerde winst-en-verliesrekening over het eerste halfjaar 2024 ten opzichte van het eerste halfjaar 2023. Tot 1 oktober 2023 consolideerden we de netto-omzet en de kosten van EemsEnergyTerminal voor 100%. Op 1 oktober 2023 verkochten we 50% van onze aandelen in EemsEnergyTerminal aan Vopak. Vanaf 1 oktober 2023 verwerken we EemsEnergyTerminal als een joint venture en als gevolg daarvan verantwoorden we vanaf die datum alleen ons netto-aandeel in het resultaat van EemsEnergyTerminal. Dit aandeel is opgenomen onder het aandeel in resultaat joint ventures.
De gewijzigde verwerking leidt er toe dat de geconsolideerde netto-omzet en kosten in de eerste helft van 2023 wel de onderliggende financiële informatie van EemsEnergyTerminal omvatten, maar de eerste helft van 2024 niet. Een nadere toelichting hierop is opgenomen in noot 2 ‘Financiële informatie per segment’ en noot 3 ‘Omzetverantwoording’.
Dividenduitkering en transacties met verbonden partijen
In de eerste helft van 2024 heeft Gasunie € 266,0 miljoen (eerste halfjaar 2023: € 200,0 miljoen) dividend uitgekeerd aan haar enig aandeelhouder, de Staat der Nederlanden. Het betrof de resultaatbestemming over het boekjaar 2023, overeenkomstig het besluit van de algemene vergadering van 26 maart 2024.
De aard van de overige transacties met verbonden partijen in het eerste halfjaar 2024 is gelijk aan wat is vermeld in de geconsolideerde jaarrekening 2023. Transacties met verbonden partijen in de eerste helft van 2024 hadden een zakelijke grondslag.
2. Financiële informatie per segment
Segmentering
De financiële informatie segmenteren we naar de activiteiten van de groep. De operationele segmenten weerspiegelen de managementstructuur en de businessunits van de groep. We onderscheiden de volgende segmenten:
- Gasunie Transport Services
Dit segment beslaat het netbeheer in Nederland en is verantwoordelijk voor de aansturing van het aardgastransport, de ontwikkeling van het aardgasnetwerk en de bijbehorende installaties en het bevorderen van de marktwerking.
- Gasunie Deutschland
Dit segment beslaat het netbeheer in Duitsland en is verantwoordelijk voor de aansturing van het aardgastransport, de ontwikkeling van het aardgasnetwerk en de bijbehorende installaties en het bevorderen van de marktwerking.
- Participations
Dit segment richt zich op het ontwikkelen van projecten ten behoeve van de energietransitie, het optimaal benutten van de bestaande deelnemingen en het faciliteren van de komst van nieuwe gasstromen naar Noordwest-Europa in het kader van de leveringszekerheid. Onder dit segment valt ook een aantal samenwerkingsverbanden voor transportleidingen die het Gasunie-transportnet verbinden met buitenlandse markten.
De grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van de segmenten zijn gelijk aan de grondslagen zoals gehanteerd bij het opstellen van de halfjaarrekening 2024 en zoals gehanteerd bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening 2023.
De activa, opbrengsten en resultaten van een segment omvatten zowel posten die rechtstreeks tot dat segment behoren als posten die we redelijkerwijs aan dat segment kunnen toerekenen. Omdat de financiering van Gasunie overwegend op concernniveau plaatsvindt, vindt geen segmentering van de passiva plaats en rapporteren we hierover niet separaat. Transacties tussen bedrijven die toebehoren aan de segmenten hebben een zakelijke grondslag. In de financiële informatie per segment zijn transacties tussen de segmenten geëlimineerd.
Informatie over omzet en resultaten per segment
De omzet en het resultaat per segment is als volgt:
| In miljoenen euro's | Netto-omzet | Resultaat | ||
|---|---|---|---|---|
| Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | |
| Segmenten | ||||
| - Gasunie Transport Services | 493,0 | 717,1 | 94,4 | 236,5 |
| - Gasunie Deutschland | 108,0 | 194,9 | 14,7 | 96,4 |
| - Participations | 139,2 | 262,9 | 16,6 | 26,7 |
| Inter-segment eliminatie | -58,4 | -72,8 | - | - |
| Segmententotaal | 681,8 | 1.102,1 | 125,7 | 359,6 |
| Saldo van niet-gealloceerde financiële baten en lasten en resultaat uit deelnemingen | -1,8 | -11,0 | ||
| Resultaat vóór belastingen | 123,9 | 304,8 | ||
| Belastingen | -28,4 | -82,5 | ||
| Opbrengsten en resultaat na belastingen | 681,8 | 1.102,1 | 95,5 | 266,1 |
| Toerekening van het resultaat na belastingen | ||||
| - Resultaat toekomend aan N.V. Nederlandse Gasunie | 94,0 | 266,1 | ||
| - Resultaat toekomend aan derden | 1,5 | - | ||
| Resultaat na belastingen | 95,5 | 266,1 |
De significante daling van de omzet van het segment Gasunie Transport Services (GTS) is overwegend te verklaren door lagere toegestane inkomsten in 2024 en voor een beperkter deel door lagere capaciteitsverkopen. Op grond van de vigerende reguleringsafspraken moest GTS in 2024 haar tarieven onder meer corrigeren voor de surplus-opbrengsten uit het jaar 2022, zoals toegelicht in noot 1 ‘Belangrijke aangelegenheden en significante transacties in het eerste halfjaar 2024'. De invloed van de lagere toegestane inkomsten in het eerste halfjaar 2024 op het netto-resultaat wordt deels gedempt door lagere operationele kosten. Hoewel de personeelskosten hoger waren dan vorig jaar, waren de netwerk- en energiekosten substantieel lager, onder meer door lagere energieprijzen en lagere kosten voor onze piektaak.
De omzet van het segment Gasunie Deutschland daalde eveneens vanwege lagere toegestane inkomsten, veroorzaakt door gereguleerde verrekeningen uit voorgaande jaren, en lagere capaciteitsverkopen. In combinatie met licht gestegen operationele kosten resulteerde dit in een lager netto-resultaat.
De omzet van het segment Participations daalde in het eerste halfjaar 2024. Dit is echter vrijwel volledig te verklaren door de gewijzigde boekhoudkundige verwerking van EemsEnergyTerminal per 1 oktober 2023, zoals toegelicht in noot 1 ‘Belangrijke aangelegenheden en significante transacties in het eerste halfjaar 2024'. Gecorrigeerd voor het effect van het niet meer consolideren van EemsEnergyTerminal is de omzet van het segment Participations licht lager dan in het eerste halfjaar 2023. In combinatie met licht gestegen operationele kosten resulteerde dit in een lager netto-resultaat.
De totale inter-segment dienstverlening in het eerste halfjaar 2024 bedraagt € 58,4 miljoen (eerste halfjaar 2023: € 72,8 miljoen). De inter-segment dienstverlening gedurende het eerste halfjaar 2024 bedraagt voor het segment Gasunie Transport Services € 19,7 miljoen (eerste halfjaar 2023: € 32,6 miljoen), voor het segment Gasunie Deutschland € 0,3 miljoen (eerste halfjaar 2023: € 0,3 miljoen) en voor het segment Participations € 38,4 miljoen (eerste halfjaar 2023: € 40,0 miljoen).
Informatie over activa per segment
De activa per segment is als volgt:
| In miljoenen euro's | Activa | |
|---|---|---|
| 30 juni 2024 | 31 dec. 2023 | |
| Segmenten | ||
| - Gasunie Transport Services | 6.551,3 | 6.540,1 |
| - Gasunie Deutschland | 1.905,7 | 1.846,4 |
| - Participations | 1.570,7 | 1.436,7 |
| Segmententotaal | 10.027,7 | 9.823,2 |
| Niet-gealloceerde activa | 1.153,5 | 1.195,3 |
| Totaal activa | 11.181,2 | 11.018,5 |
De belangrijkste investeringen zijn toegelicht in noot 4 ‘Materiële vaste activa’. De niet-gealloceerde activa bestaan uit de uitgestelde belastingvorderingen, de afgeleide financiële instrumenten en de vlottende activa.
3. Omzetverantwoording
De geconsolideerde netto-omzet (exclusief de overige opbrengsten) nam met 38,2% af ten opzichte van het eerste halfjaar 2023 (eerste halfjaar 2023: toename van 23,0%). In aanvulling op hetgeen is vermeld in noot 2 ‘Financiële informatie per segment’, volgt onderstaand een nadere detaillering en analyse van de omzet en de omzetontwikkeling.
Informatie over operationele activiteiten
We categoriseren onze opbrengsten naar de manier waarop economische factoren de aard, omvang, timing, en onzekerheid van de kasstromen beïnvloeden. In het geval van Gasunie zijn twee categorieën te onderscheiden. De eerste omzetstroom is de omzet uit de gereguleerde transport- en aanverwante diensten, zoals gegenereerd door de bedrijfsonderdelen Gasunie Transport Services en Gasunie Deutschland. Voor deze omzetstroom stellen de Nederlandse en Duitse toezichthouders voor een meerjarige periode de toegestane inkomsten vast.
De tweede omzetstroom komt uit de niet-gereguleerde en/of (gedeeltelijk) van regulering vrijgestelde diensten. Bij deze diensten worden de inkomsten bepaald door de markt op basis van vraag en aanbod. De omzet uit de niet-gereguleerde en/of (gedeeltelijk) van regulering vrijgestelde diensten wordt vrijwel volledig gegenereerd door het bedrijfsonderdeel Participations.
De omzet per operationele activiteit is als volgt:
| In miljoenen euro's | Netto-omzet | |
|---|---|---|
| Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | |
| Omzetgereguleerde diensten | 582,2 | 894,6 |
| Niet-gereguleerde en/of (gedeeltelijk) van regulering vrijgestelde diensten | 99,6 | 207,5 |
| Totaal netto-omzet | 681,8 | 1.102,1 |
De afname van de niet-gereguleerde en/of (gedeeltelijk) van regulering vrijgestelde omzet is met name te verklaren door de gewijzigde verwerking van EemsEnergyTerminal per 1 oktober 2023, zoals toegelicht in noot 1 ‘Belangrijke aangelegenheden en significante transacties in het eerste halfjaar 2024' en noot 2 ‘Financiële informatie per segment’. In diezelfde noten is ook de daling van de omzet uit hoofde van omzetgereguleerde diensten toegelicht.
Informatie over producten en diensten
De omzet kunnen we categoriseren naar omzet uit hoofde van gastransport en aanverwante diensten en omzet uit overige activiteiten. Onder gastransport en aanverwante diensten zijn zowel de omzet uit hoofde van gereguleerd gastransport als uit hoofde van niet-gereguleerd en/of (gedeeltelijk) van regulering vrijgesteld gastransport opgenomen. Onder omzet uit overige activiteiten is mede begrepen de omzet uit gasopslag en overige dienstverlening aan derden.
De onderverdeling is als volgt:
| In miljoenen euro's | Netto-omzet | |
|---|---|---|
| Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | |
| Gastransport en aanverwante diensten | 622,0 | 927,9 |
| Overige activiteiten | 59,8 | 174,2 |
| Totaal netto-omzet | 681,8 | 1.102,1 |
De afname van de niet-gereguleerde en/of (gedeeltelijk) van regulering vrijgestelde omzet is met name te verklaren door de gewijzigde verwerking van EemsEnergyTerminal per 1 oktober 2023, zoals toegelicht in noot 2 ‘Financiële informatie per segment’. In diezelfde noot is ook de daling van de omzet uit hoofde van gastransport en aanverwante diensten toegelicht.
Informatie over geografische informatie
De omzet per geografisch gebied bepalen we op basis van het gebied waar de activiteiten plaatsvinden (binnen Nederland of daarbuiten). De onderverdeling van de omzet naar geografisch gebied is als volgt:
| In miljoenen euro's | Netto-omzet | |
|---|---|---|
| Eerste halfjaar 2024 | Eerste halfjaar 2023 | |
| Nederland | 514,9 | 837,4 |
| Buiten Nederland | 166,9 | 264,7 |
| Totaal netto-omzet | 681,8 | 1.102,1 |
4. Materiële vaste activa
Investeringen
De investeringen in de materiële vaste activa in het eerste halfjaar 2024, exclusief de toevoegingen inzake de gebruiksrecht activa, bedragen € 258,3 miljoen (eerste halfjaar 2023: € 269,6 miljoen). De investeringen hebben met name betrekking op de bouw van de stikstofinstallatie van GTS in Zuidbroek, de realisatie van de aansluitleidingen voor de LNG-terminals in Stade en Brunsbüttel (beide in Duitsland), de aanleg van de WarmtelinQ-warmtetransportleiding en de aanvangsinvesteringen in het waterstofnetwerk in Nederland.
Per 30 juni 2024 is Gasunie voorwaardelijke investeringsverplichtingen aangegaan ter hoogte van € 223,6 miljoen (ultimo 2023: € 248,0 miljoen). De verplichtingen houden in Nederland met name verband met aanvangsinvesteringen in het waterstofnetwerk, investeringen met betrekking tot de aanleg van de WarmtelinQ-warmtetransportleiding en verplichtingen die we als aandeelhouder zijn aangegaan ten behoeve van onze joint venture Porthos.
In Duitsland zien de verplichtingen met name toe op reguliere vervangings- en uitbereidingsinvesteringen, de realisatie van de aansluitleiding voor de LNG-terminals in Stade en Brunsbüttel en de aanvangsinvesteringen in het waterstofnetwerk in Duitsland.
Afschrijvingskosten
De afschrijvingskosten daalden van € 210,4 miljoen in het eerste halfjaar 2023 naar € 161,2 miljoen in het eerste halfjaar 2024. Dit is vrijwel volledig te verklaren door een gewijzigde boekhoudkundige verwerking van EemsEnergyTerminal per 1 oktober 2023, zoals toegelicht in noot 1 ‘Belangrijke aangelegenheden en significante transacties in het eerste halfjaar 2024’. Gecorrigeerd voor het effect van het niet meer consolideren van EemsEnergyTerminal, zijn de afschrijvingskosten in het eerste halfjaar 2024 licht gestegen ten opzichte van het eerste halfjaar 2023.
Bijzondere waardeveranderingen van vaste activa
Aan het eind van iedere verslaggevingsperiode onderzoeken we of sprake is van indicaties voor bijzondere
waardeverminderingen van vaste activa. Daarnaast onderzoeken we of er aanleidingen bestaan om reeds eerder verantwoorde bijzondere waardeverminderingen terug te nemen.
We hebben de volgende kasstroom genererende eenheden geïdentificeerd:
- Gastransportnetwerk Nederland;
- Gastransportnetwerk Duitsland;
- Gastransportnetwerk BBL Company;
- Gasopslag EnergyStock;
- Overige materiële en financiële vaste activa.
Uit onze beoordeling blijken geen indicaties voor een bijzondere waardevermindering (of – waar van toepassing – een terugname daarvan) van de vaste activa per 30 juni 2024.
5. Investeringen in joint ventures
De mutaties in joint ventures over het eerste halfjaar 2024 zijn als volgt:
| In miljoenen euro’s | Eerste halfjaar 2024 | 2023 |
|---|---|---|
| Stand per 1 januari | 483,9 | 371,9 |
| Herclassificatie EemsEnergyTerminal van groepsmaatschappij naar joint venture | - | 27,8 |
| Investeringen | 38,6 | 101,5 |
| Desinvestering German LNG | - | -14,9 |
| Rechtstreekse eigen vermogen mutaties | 2,6 | -1,1 |
| Resultaat in joint ventures | 22,3 | 38,0 |
| Ontvangen dividend | -13,8 | -39,3 |
| Stand per 30 juni resp. 31 december | 533,6 | 483,9 |
| Leningen aan joint ventures | 28,4 | 4,4 |
| Totaal investeringen in joint ventures per 30 juni resp. 31 december |
562,0 | 488,3 |
De investeringen in de eerste helft van 2024 betroffen voornamelijk investeringen in Gate terminal en Porthos.
De rechtstreekse vermogensmutaties hebben betrekking op de herwaardering van ons belang in Gate terminal als gevolg van de wijziging in de reële waarde van het effectieve deel van een cash flow hedge van Gate terminal. Gasunie heeft deze vermogensmutatie verwerkt in de niet-gerealiseerde resultaten.
De leningen aan joint ventures betreffen onze aandeelhoudersleningen aan EemsEnergyTerminal en VertiCer.
6. Rentedragende leningen
Op 30 juni 2024 bestaat het nominale bedrag aan langlopende leningen van € 3.590,0 miljoen (ultimo 2023: € 3.090,0 miljoen) voor € 3.050,0 miljoen (ultimo 2023: € 2.550,0 miljoen) uit obligatieleningen en voor € 540,0 miljoen (ultimo 2023: € 540,0 miljoen) uit onderhandse leningen. De nog te amortiseren transactiekosten en disagio bedragen € 15,4 miljoen (ultimo 2023: € 14,5 miljoen).
De mutaties in de rentedragende leningen zijn als volgt:
| In miljoenen euro's | Eerste halfjaar 2024 | 2023 |
|---|---|---|
| Oorspronkelijke nominale hoofdsom per 1 januari | 3.090,0 | 3.015,0 |
| Afgelost tot en met 1 januari | - | - |
| Restant nominale hoofdsom per 1 januari | 3.090,0 | 3.015,0 |
| Niet-geamortiseerde transactiekosten en disagio | -14,5 | -14,5 |
| Boekwaarde per 1 januari | 3.075,5 | 3.000,5 |
| Mutaties in het eerste halfjaar resp. boekjaar: | ||
| Aflossingen | - | -225,0 |
| Nieuw opgenomen leningen | 500,0 | 300,0 |
| Amortisatie van transactiekosten en disagio | 0,9 | 1,6 |
| Toevoeging transactiekosten en disagio | -1,8 | -1,6 |
| Totaal mutaties in het eerste halfjaar resp. boekjaar | 499,1 | 75,0 |
| Oorspronkelijke nominale hoofdsom per 30 juni resp. 31 december | 3.590,0 | 3.090,0 |
| Afgelost tot en met 30 juni resp. 31 december | - | - |
| Restant nominale hoofdsom per 30 juni resp. 31 december | 3.590,0 | 3.090,0 |
| Resterende niet-geamortiseerde transactiekosten en disagio | -15,4 | -14,5 |
| Boekwaarde per 30 juni resp. 31 december | 3.574,6 | 3.075,5 |
| Gepresenteerd onder de kortlopende schulden | -175,0 | -175,0 |
| Totaal | 3.399,6 | 2.900,5 |
In april 2024 hebben we een nieuwe groene obligatielening uitgegeven ter waarde van € 500,0 miljoen. De overeengekomen looptijd bedraagt 20 jaar. De aflossing vindt ineens plaats op de vervaldatum. De obligatie is geplaatst onder het Green Financing Framework van Gasunie en als gevolg daarvan moeten we de opbrengsten van deze obligatie volledig alloceren aan onze groene bestedingsdoelen. Ons Framework voldoet aan de International Capital Markets Association (ICMA) Green Bond Principles en aan de European Green Bond Standard (EU GBS), waardoor deze obligatielening ook het EU GBS etiket heeft. De effectieve couponrente bedraagt 3,88% en staat vast voor de gehele looptijd. Onder aftrek van € 1,8 miljoen aan disagio en transactiekosten is een bedrag van € 498,2 miljoen ontvangen. Dit bedrag is tevens opgenomen in het verkorte geconsolideerde kasstroomoverzicht.
Inzake de rentedragende leningen en overige faciliteiten zijn geen zekerheden verstrekt door N.V. Nederlandse Gasunie aan de kredietverstrekkers. De bestaande leningsvoorwaarden zijn ten opzichte van ultimo 2023 niet gewijzigd.
De aflossingskalender is als volgt:
| In miljoenen euro's | Eerste halfjaar | Tweede halfjaar | Totaal |
|---|---|---|---|
| Aflossingsverplichting in | |||
| 2024 | 175,0 | 175,0 | |
| 2025 | - | 125,0 | 125,0 |
| 2026 | 650,0 | - | 650,0 |
| 2027 | - | - | - |
| 2028 | - | 300,0 | 300,0 |
| na 2028 | 2.340,0 | ||
| Totaal van de aflossingsverplichtingen | 3.590,0 |
De vennootschap heeft een niet-gecommitteerde bancaire rekening-courantfaciliteit van € 25,0 miljoen (ultimo 2023: € 45,0 miljoen), een gecommitteerde kredietfaciliteit van € 1.050,0 miljoen (ultimo 2023: € 600,0 miljoen), een Euro Commercial Paper (ECP) programma ter grootte van € 750,0 miljoen (ultimo 2023: € 750,0 miljoen) en een Euro Medium Term Note (EMTN) programma ter grootte van € 7,5 miljard (ultimo 2023: € 7,5 miljard). De gecommitteerde kredietfaciliteit heeft een looptijd tot april 2027. Op de gecommitteerde kredietfaciliteit en onder het Euro Commercial Paper (ECP) programma zijn het afgelopen halfjaar geen gelden getrokken (eerste halfjaar 2023: idem). Incidenteel kunnen we ook gebruik maken van andere kortlopende leningen op de geldmarkt. In het eerste halfjaar 2024 maakten we hiervan geen gebruik (eerste halfjaar 2023: opname en aflossing van € 215,0 miljoen).
Binnen het EMTN-programma is op 30 juni 2024 voor € 3.050,0 miljoen (ultimo 2023: € 2.550,0 miljoen) aan obligatieleningen geplaatst. Het EMTN-programma is geldig tot 31 oktober 2024 en wordt naar verwachting in de tweede helft van 2024 geactualiseerd.
De lange- en kortetermijn-creditratings van S&P zijn gedurende het eerste halfjaar 2024 niet veranderd. Op 5 juli 2024 heeft Moody’s zijn langetermijn-creditrating voor Gasunie verlaagd van A1 naar A2 met een stabiel vooruitzicht. De kortetermijn-creditrating blijft onveranderd. Moody’s verwacht dat we voor een langere periode niet meer kunnen voldoen aan zijn drempelwaarde voor een A1-rating, specifiek voor de verhouding tussen het bedrijfsresultaat en de netto schuld. Dit is met name gelegen in de verwachte toename van de langlopende schulden, samenhangend met de geprognosticeerde investeringen in de energietransitie. Ook is tijdelijk sprake van een lager bedrijfsresultaat, onder meer als gevolg van de verrekening van de surplus-omzet over het boekjaar 2022. Dit resulteert in lagere toegestane inkomsten in het gereguleerde segment, zoals toegelicht in noot 1 ‘Belangrijke aangelegenheden en significante transacties in het eerste halfjaar 2024’ en noot 2 ‘Financiële informatie per segment’.
7. Financiële instrumenten
In deze halfjaarrekening zijn diverse financiële instrumenten opgenomen. Het gaat om:
- Overige kapitaalbelangen;
- Afgeleide financiële instrumenten;
- Rentedragende leningen;
- Overige primaire financiële instrumenten.
Gasunie hanteert de volgende hiërarchie van waarderingstechnieken voor het bepalen van de reële waarde van financiële instrumenten:
| Niveau 1: | Op basis van genoteerde prijzen op actieve markten voor hetzelfde instrument. |
| Niveau 2: | Op basis van prijzen op actieve markten voor vergelijkbare instrumenten of op basis van andere waarderingstechnieken, waarbij alle benodigde significante gegevens direct of indirect zijn ontleend aan zichtbare marktgegevens. |
| Niveau 3: | Op basis van waarderingstechnieken, waarbij alle benodigde significante gegevens niet zijn ontleend aan zichtbare marktgegevens. |
Overige kapitaalbelangen
De overige kapitaalbelangen zijn als volgt:
| Naam van de vennootschap | Zetel | Financieel belang op | |
|---|---|---|---|
| 30 juni 2024 | 31 dec. 2023 | ||
| Energie Data Services Nederland (EDSN) B.V. | Arnhem | 12,5% | 12,5% |
| Nord Stream AG | Zug, Zwitserland | 9,0% | 9,0% |
| PRISMA European Capacity Platform GmbH | Leipzig, Duitsland | 12,8% | 12,8% |
| SCW Systems B.V. | Schoorl | 4,2% | 4,7% |
Per 30 juni 2024 bedraagt de reële waarde van de overige kapitaalbelangen gezamenlijk € 7,0 miljoen (ultimo 2023: € 7,0 miljoen). Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 3 (ultimo 2023: niveau 3). Voor de belangen in PRISMA, EDSN en SCW Systems geldt dat, mede vanwege hun geringe omvang, we veronderstellen dat de boekwaarde een benadering is van de reële waarde. Voor Nord Stream geldt dat we per 30 juni 2024 onze reële waarde waardering van € nihil (ultimo 2023: € nihil) handhaven. In het eerste halfjaar 2024 zijn ons geen feiten of omstandigheden gebleken inzake de waardering van Nord Stream die belangrijke nieuwe inzichten geven in de aannames en de schattingen per ultimo 2023.
De afname van ons belang in SCW Systems houdt verband met het feit dat niet alle aandeelhouders pro-rata participeren in aanvullende kapitaalstortingen.
Afgeleide financiële instrumenten
De afgeleide financiële instrumenten bestaan uit valutatermijncontracten en gasprijsswaps.
De valutatermijncontracten zijn afgesloten door N.V. Nederlandse Gasunie ten behoeve van het valutarisicobeheersing door onze joint venture EemsEnergyTerminal. EemsEnergyTerminal huurt twee drijvende LNG-installaties, waarvoor de huur is verschuldigd in Amerikaanse dollars. N.V. Nederlandse Gasunie heeft een overeenkomst met EemsEnergyTerminal op grond waarvan de waardemutaties van de nog niet afgewikkelde valutatermijncontracten en de feitelijke afwikkeling van de afgewikkelde valutatermijntransacties volledig worden verrekend met EemsEnergyTerminal. Deze overeenkomst kwalificeert zelf ook als een financieel instrument onder IFRS 9. Hierdoor is, per saldo, geen sprake van een effect op het nettoresultaat van N.V. Nederlandse Gasunie.
De reële waarde van de valutatermijncontracten bepalen we aan de hand van de contante waarde van de toekomstige kasstromen. Hierbij gebruiken we in de markt zichtbare valutatermijnkoersen met een vergelijkbare looptijd en een zero-coupon disconteringsvoet die past bij de valuta en de looptijd van de transacties, rekening houdend met het kredietrisico van zowel Gasunie als de relevante tegenpartijen. Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 2 (ultimo 2023: niveau 2). Per 30 juni 2024 bedroeg de reële waarde van de valutatermijncontracten per saldo nihil (ultimo 2023: per saldo nihil). Zonder toepassing van saldering is de reële waarde van de valutatermijncontracten per 30 juni 2024 € 0,3 miljoen. Ultimo 2023 bedroeg de reële waarde € 6,9 miljoen.
Gasunie is in joint venture verband investeringsverplichtingen aangegaan die in hoogte kunnen variëren op basis van ontwikkelingen van de gasprijs. Om het kasstroomrisico op deze verwachte investeringsuitgaven te beperken, maken we gebruik van gasprijsswaps. Door middel van deze gasprijsswaps hebben we de toekomstige variabele investeringsverplichting – voor wat betreft ons aandeel in de investeringsverplichting – effectief gefixeerd over de looptijd van de investeringsverplichting (tot en met december 2027).
De reële waarde van de gasprijsswap bepalen we aan de hand van de contante waarde van beursgenoteerde commodityprijzen voor gasprijsswaps. Hierbij gebruiken we in de markt zichtbare slotkoersen voor gastermijnproducten met een vergelijkbare looptijd en een zero-coupon disconteringsvoet die past bij de looptijd van de transacties, rekening houdend met het kredietrisico van zowel Gasunie als de relevante tegenpartijen. Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 2 (ultimo 2023: niveau 2). Per 30 juni 2024 bedroeg de reële waarde van de gasprijsswap -/- € 17,2 miljoen (ultimo 2023: -/- € 19,3 miljoen).
Rentedragende leningen
De rentedragende leningen betreffen obligatieleningen met een notering aan Euronext in Amsterdam alsmede onderhandse leningen.
De reële waarde van de beursgenoteerde obligaties is gelijk aan de slotkoers per balansdatum. Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 1 (ultimo 2023: niveau 1). De reële waarde van de onderhandse leningen is berekend door verwachte toekomstige kasstromen contant te maken tegen een disconteringsvoet die gelijk is aan de geldende risicovrije marktrente voor de resterende looptijd, vermeerderd met krediet- en liquiditeitsopslagen. Hierbij is rekening gehouden met het eigen risicoprofiel. Dit is een reëlewaardebepaling volgens niveau 2 (ultimo 2023: niveau 2).
De boekwaarde en de reële waarde van de rentedragende leningen per 30 juni 2024 is als volgt:
| In miljoenen euro's | 30 juni 2024 | 31 dec. 2023 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Boekwaarde | Reële waarde | Verschil | Boekwaarde | Reële waarde | Verschil | |
| Obligatieleningen | 3.034,6 | 2.812,9 | -221,7 | 2.535,5 | 2.364,5 | -171,0 |
| Onderhandse leningen | 540,0 | 500,0 | -40,0 | 540,0 | 511,5 | -28,5 |
| Totaal rentedragende leningen | 3.574,6 | 3.312,9 | -261,7 | 3.075,5 | 2.876,0 | -199,5 |
De wijziging in de reële waarde van de leningen in het eerste halfjaar 2024 wordt met name veroorzaakt door wijzigingen in marktrentes, een gemiddeld genomen kortere resterende looptijd van de leningen en het effect van renteaangroei en ‑verval. In de periode na de balansdatum vond een verlaging van onze langetermijn-creditrating plaats, zoals toegelicht in noot 6 ‘Rentedragende leningen’. Deze verlaging heeft in de periode na de balansdatum tot aan de opmaakdatum van de halfjaarrekening geen belangrijke gevolgen gehad voor de reële waarde van de rentedragende leningen.
Overige primaire financiële instrumenten
De overige primaire financiële instrumenten bestaan uit handels- en overige vorderingen en kas en kasequivalenten (in deze halfjaarrekening opgenomen onder de vlottende activa), kortlopende financieringsverplichtingen (exclusief de kortlopende aflossingsverplichtingen op langlopende leningen) en handels- en overige schulden. Voor deze instrumenten benadert de boekwaarde de reële waarde gegeven de korte looptijd van deze instrumenten.
Het saldo kas en kasequivalenten als onderdeel van de vlottende activa per 30 juni 2024 betrof € 517,8 miljoen (ultimo 2023: € 294,7 miljoen).
8. Gebeurtenissen na de balansdatum
Er is geen sprake van belangrijke gebeurtenissen na de balansdatum die verwerkt of toegelicht moeten worden in de halfjaarrekening.