Leveringszekerheid
Leveringszekerheid
Transport, opslag en behandeling van aardgas zijn momenteel de kerntaken van Gasunie. De economische waarde voor Nederland van de energie die we vervoeren is enorm. Onze stakeholders hechten daarom groot belang aan voortdurende beschikbaarheid zonder onderbreking, zowel van onze kerndienstverlening als van de ondersteunde producten en diensten die we aanbieden.
Transportzekerheid
In Nederland hebben we in de eerste helft van 2024 een hoge transportzekerheid gerealiseerd. Er vond één transportonderbreking plaats, op een interconnectiepunt met de Belgische netbeheerder Fluxys. Door tijdige communicatie met Fluxys zijn geen eindafnemers getroffen door deze onderbreking in de gaslevering. In Duitsland waren geen transportonderbrekingen (in eerste halfjaar 2023: 0). Onze interne eis is dat het aantal transportonderbrekingen per jaar nooit hoger is dan zes, hier hebben we tot nu toe aan voldaan in 2024.
GTS (Nederland) transporteerde in de eerste helft van 2024 322 TWh aardgas. Dit is 14% minder dan de 377 TWh in de eerste helft van 2023 en het laagste volume ooit vervoerd door GTS in een eerste helft van het jaar. De productie uit het Groningenveld is gestopt.
GUD (Duitsland) vervoerde in de eerste zes maanden van 2024 127 TWh aardgas; 8% minder dan de 139 TWh uit de eerste jaarhelft van 2023. Dankzij de nieuwe LNG-importfaciliteiten in Stade en Brunsbüttel transporteerde GUD in de afgelopen periode voor het eerst binnenlands geregassificeerd LNG door haar leidingen.
* Het totale volume dat GUD op jaarbasis transporteert is groter dan het hierboven weergegeven invoedvolume. Het gastranportnet van GUD is verknoopt met dat van andere Duitse TSO’s. De weergegeven invoedvolumes zijn het aandeel van GUD in de genomineerde volumes op de invoedpunten.
In de eerste helft van 2024 ontving GUD ook invoeding vanuit Denemarken (0,3 TWh) en binnenlands groen gas (0,04 TWh). Deze aandelen vallen vanwege hun geringe omvang weg uit bovenstaande visual. In de eerste helft van 2023 was de invoeding vanuit deze twee bronnen nul.
Uncontrolled events
Uncontrolled events zijn incidenten met gasuitstroom ((aard)gas, waterstof, stikstof, lucht) van meer dan 14.000 m3 uit een door Gasunie beheerde drukhouder met een ontwerpdruk van 8 bar of hoger. We hebben met ingang van 2022 de eis van het maximum aantal uncontrolled events aangescherpt van jaarlijks 3 naar jaarlijks 2. Er zijn in de eerste helft van 2024 geen uncontrolled events geweest (in 2023: 0).
Kwaliteitsconversie
GTS mengde in de eerste helft van 2024 122 TWh hoogcalorisch gas met stikstof tot laagcalorisch gas (Groningenkwaliteit). Dit is 20% minder dan in de eerste helft van 2023 (152 TWh). Dit komt door een lagere behoefte aan pseudo-G gas. De hoeveelheid gebruikte stikstof voor de conversie daalde van 1,6 miljard m3 naar 1,3 miljard m3.
EemsEnergyTerminal
De EemsEnergyTerminal in de Eemshaven is operationeel sinds september 2022 en heeft sindsdien meer dan 100 LNG-schepen succesvol bediend. De snelle ontwikkeling van de EemsEnergyTerminal wordt beschouwd als een van de belangrijkste en succesvolste projecten in Europa om minder afhankelijk te worden van Russisch gas.
De terminal is oorspronkelijk voor een periode van vijf jaar gecontracteerd. Gasunie en Vopak onderzoeken nu of de exploitatie moet worden verlengd voor de energiezekerheid en de energietransitie. De resultaten van het onderzoek kunnen leiden tot een zogenaamde open season, waarbij de benodigde capaciteit op een transparante manier aan de markt wordt aangeboden.
Momenteel is Nederland voor ongeveer 75% afhankelijk van gasimport uit het buitenland. De verwachting is dat structurele LNG-import de komende jaren noodzakelijk blijft, waarbij de LNG-terminal eveneens een belangrijke rol kan spelen in de overgang naar duurzame energie.
Onderdeel van het onderzoek is een marktconsultatie, waarbij Gasunie en Vopak ook een uitvraag doen naar de bredere ontwikkeling van de Eemshaven als energiehub. Concreet gaat het dan over mogelijkheden voor waterstof en transport en export van CO2.
Sluiting Groningenveld
Gasunie Transport Services (GTS) bracht in maart een advies uit over de leveringszekerheid van aardgas in Nederland na sluiting van het Groningenveld. De aanvoer vanuit Rusland naar Noordwest-Europa is bijna volledig gestopt. Dit wordt gecompenseerd door maximale import uit Noorwegen en maximale LNG-aanvoer via Gate en EemsEnergyTerminal. Na de sluiting van het Groningenveld zullen opslagfaciliteiten de primaire bron van seizoensflexibiliteit zijn. GTS stelt aanvullende wettelijke maatregelen voor:
- Het vaststellen van een wettelijke standaard vullingsgraad voor seizoensgebonden opslagfaciliteiten waaraan marktpartijen zich moeten houden.
- Het aanwijzen door de overheid van een partij die als back-up fungeert in het geval dat de marktpartijen niet op tijd aan hun verplichting voldoen.
InfraVisie
Hoe verandert de energietransitie onze energievoorziening? En welke aanpassingen en vernieuwingen zijn er nodig om tot 2050 aan de energievraag in Nederland te voldoen? We gaan van een energiesysteem met 20% elektronen en 80% moleculen naar een systeem met 40-50% elektronen en 60-50% moleculen. In de in april gepubliceerde InfraVisie staat Gasunie’s visie op de ontwikkeling van de infrastructuur voor moleculen tot 2050. Onze infrastructuur kan vele duurzame toekomsten aan en we kunnen het aanpassen aan veranderende maatschappelijke behoeften. Het draagt bij aan een duurzaam en welvarend Nederland. En met onze verbindingen met opslag, importterminals en omringende landen blijven we een vitaal knooppunt voor energie in Noordwest-Europa.
ETL-180
In maart nam Gasunie Deutschland de ETL-180 in gebruik. Deze 55 kilometer lange pijpleiding verbindt de FSRU-terminal bij Brunsbüttel met het bestaande netwerk van transportleidingen van Gasunie in de omgeving van Hamburg. Hiermee is een belangrijke bijdrage geleverd aan de leveringszekerheid in Duitsland en Europa. De bouwtijd van ETL-180 bedroeg krap een jaar.
Ombouw industriële grootverbruikers
Om de sluiting van het Groningenveld mogelijk te maken, heeft het kabinet in 2019 besloten dat grote industrieën met een jaarverbruik van meer dan 100 miljoen m3 laagcalorisch gas, moeten overschakelen naar een ander gas. Sinds april draaien de elektriciteitscentrales RoCa (Uniper) en Diemen (Vattenfall) op hoogcalorisch gas. Hiervoor heeft GTS nieuwe leidingen gerealiseerd, leidingdelen omgezet en aanpassingen gemaakt op gasontvangst- en meet- en regelstations. GTS wil dit jaar nog een derde centrale omzetten.
Satellietinspecties
GTS heeft het afgelopen half jaar een pilot gedaan om te kijken wat satelliet-inspecties kunnen brengen op het gebied van leidingveiligheid in het domein van tracébeheer. Samen met Orbital Eye, de partner voor deze pilot, is in drie van elkaar verschillende regio’s getest wat de voordelen en nadelen zijn ten opzichte van de normale tracécontroles met helikopters.
TTF
In de periode januari tot en met mei 2024 is door marktpartijen in totaal 27.841 TWh gas op TTF verhandeld. Dat is vergeleken met 19.123 TWh in dezelfde periode van 2023 een stijging van 46%. De stijgende trend uit 2023, op gang gekomen na het crisisjaar 2022, heeft zich daarmee versterkt voortgezet. Vooral de handel via de gasbeurs nam toe. Ook de maandelijkse OTC-handelsvolumes lagen hoger dan in de corresponderende maanden van 2023. TTF bleef veruit de grootste van alle Europese hubs. Er waren in mei 2024 163 marktpartijen actief op TTF, een gelijk aantal als in mei 2023.