Hoe Nederland in 175 dagen een nieuwe LNG-haven kreeg

Erich: “Meteen na de start van de Oekraïne-oorlog was het duidelijk dat we iets moesten doen om de leveringszekerheid te beschermen. Toen we begonnen aan EemsEnergyTerminal, was nog niet zeker dat we op tijd klaar zouden zijn voor de start van de winter. Toch ging iedereen ervoor, zowel in het veld als op kantoor.” Rob: “De urgentie werd overal gevoeld. Ik had zelf veel contact met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Om voor langere tijd tarieven af te kunnen spreken met de gebruikers van de terminal, hadden we een ontheffing nodig op het stuk van de Gaswet dat gaat over de tariefregulering. Alle betrokken partijen hebben lange dagen gemaakt om ervoor te zorgen dat de benodigde papieren op tijd binnen zouden zijn. Daardoor duurde het krijgen van de ontheffing krap vier maanden in plaats van twee jaar.”  

“Normaal verloopt het ontheffingsproces lineair,” gaat Rob verder. “Eerst EZK, dan ACM, daarna de Europese Commissie en vervolgens weer terug naar EZK. Nu was iedereen al informeel betrokken, waardoor het formele proces sneller ging.” Erich noemt het belang van regelmatig overleg: “Er was maandelijks overleg tussen EZK, provincie Groningen, gemeente Het Hogeland, Omgevingsdienst Groningen, Groningen Seaports en Gasunie. Zo werd het vergunningstraject in goede banen geleid. Ook op locatie waren de lijntjes heel kort. We gingen een samenwerking aan met Stork, BAM en Fluor en werkten als één creatief team. Terwijl we het een nog aan het ontwerpen waren, werd het andere al gebouwd. Eens per week hadden we directie-overleg en dan weer een week keihard samenwerken met elkaar.” 

Erich: “Natuurlijk leverde de deadline van 15 september 2022 stress op. Het werkt daarom alleen als je vriendelijk blijft. Als je onderling vriendelijk bent, ben je creatiever met elkaar. Bovendien kun je dan ook direct zijn, als dat nodig is. Dat je kunt zeggen dat iets anders moet. Eind 2022 werkten er bijvoorbeeld zo’n driehonderd mensen met in totaal minstens vijftien verschillende nationaliteiten. Sommigen waren ervaren, anderen niet, maar iedereen had respect voor elkaar. Dat zorgt voor een goede sfeer.” Rob: “Het helpt om een duidelijk doel te hebben. Gaandeweg moet je bijsturen en schakelen, maar het eindpunt blijft hetzelfde. Zo’n proces maakt het samen aanpakken van problemen ook makkelijker.” 

Rob: “Door alles zo parallel te laten verlopen, namen we wel risico’s. Potentiële klanten wilden bijvoorbeeld duidelijkheid over de kosten, maar die waren erop gebaseerd dat we ontheffing zouden krijgen. De kans dat die ontheffing er niet zou komen, was een financieel risico.” “Ondanks die onzekerheid zijn we meteen begonnen met de voorbereidingen voor de bouw,” vult Erich aan. “Daarbij hielp het dat de overheid voor een deel garant stond voor de kosten die we al maakten voordat de ontheffing rond was. We namen nog wel meer risico’s, bijvoorbeeld door al materiaal te bestellen, voordat het ontwerp definitief was. Daardoor kom je achteraf kleine dingen tegen die gecorrigeerd moeten worden. Denk aan een te lange slang die een stukje ingekort moet worden. Als je alles vooraf had uitgedacht, was dat niet nodig geweest.” 

Erich: “We hebben het goed gedaan. Toch kun je niet voortaan alle projecten op deze manier aanpakken. Als er een crisis is, moet je handelen. Maar constant zo hard werken, dat kun je mensen niet aandoen. Bovendien kan het best zijn dat eenzelfde project een volgende keer mislukt. Je moet ook geluk hebben. Zo zat het weer echt mee. De bovengemiddelde temperatuur van het zeewater heeft ons bijvoorbeeld erg geholpen. Bepaalde dingen zou ik wel graag terugzien in volgende projecten. En dan vooral de teamspirit; het er samen voor gaan.” 

Rob: “Die teamspirit ontstaat doordat je samen urgentie voelt. Dat mist in de energietransitie. De gevolgen van de klimaatcrisis worden niet voldoende gevoeld. Het lijkt allemaal nog zo ver weg. We moeten die urgentie meer gaan voelen en kijken waar dingen efficiënter kunnen. Qua vergunningen zit je bijvoorbeeld vast aan wettelijke termijnen. Daar kun je weinig aan doen, tenzij je een spoedvergunning aanvraagt. Gelukkig heeft de Europese Commissie plannen om deze termijnen te verkorten.” Erich: “Waarom we de urgentie bij de situatie met Oekraïne wel voelen, maar bij de klimaatcrisis niet? Dat antwoord moeten psychologen geven. Maar EemsEnergyTerminal laat zien wat er bereikt kan worden als alle mensen, van politiek tot in het veld, hetzelfde doel hebben.”