Koersvast in turbulente tijden
Voorwoord van de raad van bestuur
Koersvast in turbulente tijden
Gasunie viert in 2023 haar zestigste verjaardag. Een leeftijd waarop vaak een tandje terug wordt genomen. Maar niet bij ons. Gasunie wordt behoorlijk op de proef gesteld. Terwijl we druk bezig zijn met het vormgeven van onze nieuwe rol in de energietransitie worden we op ongekende wijze uitgedaagd in onze bestaande rol: zorgen dat er voldoende aardgas naar onze kernmarkten kan blijven komen.
Voor de Europese energiemarkt is in 2022 een nieuw tijdperk aangebroken. Door een soeverein buurland binnen te vallen en daar onbeschrijflijk leed te veroorzaken, heeft Rusland zichzelf als belangrijke leverancier van energie voor lange duur buitenspel gezet. Europa heeft inmiddels nieuwe leveranciers gevonden. Maar de prijs is hoog. Hoe lang kunnen onze energie-intensieve industrieën de internationale concurrentie het hoofd bieden? Kan de bakker op de hoek zijn hogere kostprijs doorberekenen aan de consument? En kan die consument dat betalen en ook nog zijn eigen energierekening de baas blijven?
Tegelijkertijd maakt duisternis het gemakkelijker om lichtpunten te zien. Wij zijn trots dat het lukte de Nederlandse importcapaciteit voor vloeibaar aardgas in recordtempo te verdubbelen. Hiermee hebben we een niet te onderschatten bijdrage kunnen leveren aan de leveringszekerheid in Europa. De creatie van de EemsEnergyTerminal duurde, van tekentafel tot inbedrijfsstelling, minder dan zes maanden dankzij eendrachtige samenwerking van Gasunie-collega’s, klanten, aannemers en overheden. EemsEnergyTerminal is niet de enige LNG-capaciteitsuitbreiding in Europa, maar wel het enige project dat voor de aanvang van de winter ‘op het net’ kwam.
Het kan wél
De belangrijkste les van EemsEnergyTerminal is dat energietransitieprojecten op het gebied van CCS, waterstof, groen gas en warmte snel kunnen worden gerealiseerd, door de juiste partijen met elkaar te verbinden, samen de handen uit de mouwen te steken, mee te denken en door te zetten. Als iedereen doordrongen is van de urgentie en het belang, kan het onmogelijke mogelijk worden. Door slim door te bouwen op wat we hebben, kan Gasunie met transport en opslag van groene moleculen de uitbouw van de elektriciteitsinfrastructuur ondersteunen en industrie en chemie helpen verduurzamen.
Een tweede les is dat de Europese Unie een deel van haar toekomstige groene energiebehoefte in de eigen regio zal moeten produceren. Het andere deel moet uit veel verschillende landen komen zodat energie nooit meer een pressiemiddel kan worden. Gasunie bereidt zich hier in haar waterstofstrategie op voor door infrastructuur te ontwikkelen voor beide delen.
In 2022 werd ook duidelijk dat het loont om een knooppunt van internationale energiestromen te zijn, met robuuste verbindingen met omringende landen, en naast pijpleidingtransport ook aandacht te hebben voor transport per schip. Zonder onze interconnectoren, kwaliteitsconversiecapaciteit en de kennis en kunde van onze collega’s bij Gate had onze uitgangssituatie er in februari 2022 heel anders uitgezien.
Wake up call
Dat energie altijd goedkoop en in ruime mate voorhanden is, is sinds 24 februari 2022 niet meer vanzelfsprekend. Laat het een ‘wake up call’ zijn voor ons allemaal. Er is nog veel werk aan de winkel om de komende winters over voldoende aardgas te kunnen beschikken. En laat het vooral een signaal zijn dat we veel meer vaart moeten maken met de energietransitie. Dat alle betrokken partijen het belang onderkennen, de samenwerking zoeken, streven naar het gemeenschappelijke optimum en de risico’s op een eerlijke manier durven te verdelen. Zodat we in 2050 terugkijkend kunnen constateren dat, wat de energietransitie betreft, de jaren 2022 en 2023 een keerpunt ten goede zijn geweest.
Voor Gasunie was 2022 een jaar van uitersten. Onze maatschappelijke relevantie is toegenomen maar onze werklast is dat ook. Hogere veilinginkomsten zorgden voor een hogere omzet die aan de markt zal worden teruggegeven terwijl we ook zijn geraakt door de gestegen inkoopprijs van energie. Teleurstellend was de forse vertraging in de oplevering van de stikstofinstallatie in Zuidbroek. We mochten veel nieuwe medewerkers verwelkomen; mensen die zien dat Gasunie ook na zes decennia nog altijd een boek is waar de komende hoofdstukken van de energiesector worden geschreven. Tegelijkertijd vroeg het beteugelen van de gascrisis en het bouwen aan onze transitieprojecten zeer veel van onze mensen. We zijn enorm trots op de toewijding, creativiteit en volharding van onze collega’s. Zij vormen de ‘unie’ in Gasunie.
Han Fennema, Janneke Hermes, Bart Jan Hoevers en Ulco Vermeulen
