10 Veiligheid

Gasunie beheert en onderhoudt netwerken van leidingen en installaties, waarmee gevaarlijke stoffen als methaan en straks ook waterstof en CO₂ worden vervoerd en opgeslagen. Medewerkers van Gasunie en medewerkers van onze aannemers werken in potentieel gevaarlijke procesomstandigheden, de projecten zijn complex van aard en staan soms onder tijdsdruk. Onveilige werkomstandigheden kunnen leiden tot ernstige incidenten.

Arbeidsveiligheid

Om ons doel te bereiken voldoen we aan hoge standaarden op het gebied van veiligheid en gezondheid. Het herkennen, verminderen en beheersbaar maken van risico’s tijdens de uitvoering van werkzaamheden is een kernelement bij al onze activiteiten. Ons veiligheidsbeleid is van toepassing op al onze medewerkers (100%) en die van onze aannemers, ongeacht het soort werk dat ze doen. Deze ketenverantwoordelijkheid is een verbindend element in ons veiligheidsbeleid. Wanneer een aannemer werkzaamheden voor Gasunie uitvoert, gelden dezelfde normen als voor eigen personeel. Alle werkzaamheden moeten veilig worden uitgevoerd. De aannemer en diens medewerkers moeten bekend zijn met het Gasunie-beleid voor Veiligheid en naar dat beleid handelen.

Onze eigen medewerkers en medewerkers van onze aannemers staan bloot aan veiligheidsrisico’s. Ze werken in een omgeving met zware objecten, machines en gevaarlijke procesomstandigheden. De werkzaamheden zijn vaak complex van aard of staan onder tijdsdruk. Werkzaamheden mogen pas worden gestart, wanneer voorzienbare veiligheids- gezondheids- en milieurisico’s beheerst zijn. We voeren ons arbeidsveiligheidsbeleid uit door: 

• Te werken volgens de voorgeschreven veiligheidsregels, waaronder de Principes van Veilig Werken, met als doel een proactieve veiligheidscultuur en gedrag; 
• Te zorgen dat eigen personeel en ingehuurd personeel adequaat opgeleid en geïnstrueerd is en dat er adequaat toezicht is; 
• Beginnend bij het ontwerp door middel van technische en organisatorische beheersmaatregelen veilige arbeidsomstandigheden te creëren;
• Acceptatie van ISO 45001-certificering in plaats van VCA-bedrijfscertificering.

Externe veiligheid

Het doel van externe veiligheid is het minimaliseren en beheersen van de risico’s voor personen die in de nabijheid van Gasunie-infrastructuur wonen, of werken en verblijven en het minimaliseren en beheersen van de risico’s voor of het milieu door het vrijkomen van gevaarlijke stoffen uit de infrastructuur. Op het gebied van externe veiligheid handhaven en borgen we een veilige situatie in de nabijheid van onze activa door:

• Te voldoen aan door de overheid en regelgevende instanties gestelde normen op basis van overeengekomen rekenmethodieken;
• Een niveau van procesveiligheid te creëren waarbij we voldoen aan de met de overheid en regelgevende instanties overeengekomen faalcijfers;
• Tracé-inspecties en toezicht ter voorkoming van schade aan activa in te richten.

Procesveiligheid

Om de veiligheid van onze processen te waarborgen zorgen we voor een correct ontwerp, bouw, beheer en onderhoud, operatie en ontmanteling van onze infrastructuur. Over de gehele levensduur van onze kapitaalgoederen willen we verlies aan beheersing voorkomen. De uitvoering van dit beleid vindt plaats door:

• Het technisch veilig en ergonomisch ontwerpen en bouwen van installaties en leidingen en het veilig beheren en onderhouden daarvan met een over de gehele levensduur blijvend adequaat niveau van technische integriteit; 
• Het inrichten van adequate barrières/lines of defence zoals alarmmanagement; veiligstellen, werkvoorbereiding, werkvergunningen, keuren en inspecteren.

Veiligheidscultuur (LT)

Begin 2024 zijn de resultaten van de nulmeting van de Veiligheidscultuurladder gepresenteerd aan de raad van bestuur en leidinggevenden. De conclusie is dat Gasunie op laddertrede 3 van 5 staat en dat we een mogelijk neergaande trend zien. Toekomstige veiligheidsprestaties worden bedreigd omdat we momenteel vertrouwen op en profiteren van (technische) beslissingen uit het verleden en op individuele expertise en ervaring die in de toekomst door natuurlijk personeelsverloop verdwijnt.

Het onderzoek laat zien dat de organisatie zich nog aan het aanpassen is aan een aantal grote veranderingen van de afgelopen vier jaar. Het betreft een combinatie van interne organisatieveranderingen en de hernieuwde rol in de energietransitie. Medewerkers zijn daardoor onzeker geworden over het relatieve belang van tijd, efficiëntie en veiligheid in hun werk. Nu meer projecten in de uitvoeringsfase komen, kan dit leiden tot een toename van incidenten en ernstige gevaarlijke situaties. Het onderzoek geeft aan dat we verdere stappen moeten zetten om beleid te vertalen naar individuele verantwoordelijkheid en moeten werken aan een open cultuur gericht op continu leren en verbeteren.

Een kernteam bestaande uit een lid van de raad van bestuur en de managers van de afdelingen Operations, Deelnemingen, HR en Veiligheid is verantwoordelijk voor het bereiken van onze veiligheidscultuurdoelen. In het kort zijn deze:

• Het definiëren van een sterke veiligheidsboodschap waarin een duidelijke norm wordt gesteld, die door iedereen wordt vertaald naar persoonlijke acties;
• Zorgen dat veiligheid zichtbaar en merkbaar onze hoogste prioriteit is. Beslissingen op alle niveaus en in alle functies zijn gericht op het verbeteren van de veiligheid, nu en in de toekomst;
• Een proactieve veiligheidscultuur bereiken: collega's nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen acties, spreken elkaar actief aan op gedrag, verbeteren voortdurend onze systemen en voorkomen incidenten; 
• Sterk (veiligheids)leiderschap: alle managers binnen Gasunie nemen beslissingen op basis van gedeelde veiligheidswaarden. Ze praten actief met hun medewerkers en aannemers over het handhaven van een sterke veiligheidscultuur en -prestatie; 
• Veldmedewerkers, hoofdkantoormedewerkers en medewerkers van aannemers werken actief samen aan veiligheid in de hele keten van business development via constructie tot beheer en onderhoud.

Safe@Gasunie (LT)

Voor alle medewerkers van Gasunie organiseren we de jaarlijkse Safe@Gasunie Veiligheidsdag. Het thema van 2024 was “Elke schakel telt”. Het doel was om binnen de keten van werkzaamheden van idee en opdracht tot aan uitvoering en oplevering het bewustzijn te vergroten dat het handelen van iedereen bijdraagt aan veiligheid. Het maakt daarbij niet uit waar je werkt; wat je doet en ook wat je niet doet, heeft effect op de veiligheid van anderen.

Deze boodschap werd in workshops benadrukt aan de hand van een binnen de branche bekende casus: het Warffum-incident bij de NAM in 2005. De belangrijkste les van dit incident is dat er in totaal 28 barrières die het incident hadden kunnen voorkomen, faalden. Daar kwam bij dat ongeveer 80% van deze falende barrières geen activiteiten op de locatie zelf waren maar voorbereidingen die op kantoor plaatsvonden. Voor Gasunie, een snelgroeiend bedrijf in een overgangsfase tussen gastransport en transport van nieuwe stoffen, is deze boodschap extra belangrijk.

Om de effectiviteit van het nadenken over ketenverantwoordelijkheid te stimuleren, hebben we ook medewerkers van onze twintig hoofdaannemers uitgenodigd om deel te nemen aan de Veiligheidsdagen. Deze mix van mensen van verschillende Gasunie-afdelingen en aannemers heeft een merkbaar versterkend effect op de effectiviteit van de veiligheidsdialoog: de andere persoon verderop in de keten krijgt een gezicht.

Om de verbinding met het operationele deel van ons werk te versterken, presenteerden onze hoofdaannemers, leveranciers en onze eigen afdelingen hun werk en innovaties tijdens de Veiligheidsdagen op een goed bezochte veiligheidsmarkt.

Procesveiligheid (LT)

Als onderdeel van het Veiligheidscultuurprogramma zijn we ook een werkstroom gestart om de procesveiligheid voor de nieuwe ontwikkelingen in de energietransitie op de kaart te zetten. Voor de bestaande aardgasactiviteiten gebruiken we eigen ontwikkelde technische standaarden. Deze worden ook bruikbaar gemaakt voor de nieuwe modaliteiten CO₂, waterstof en warmte. Waar nodig worden nieuwe standaarden ontwikkeld en dragen we bij aan onderzoek naar de verschillen tussen wat we kennen en wat nieuw voor ons is. Concrete actieplannen volgen zodra de ontwikkelingen in kaart zijn gebracht.

Externe Veiligheid (LT)

Net als bij procesveiligheid dragen wij samen met partners bij aan onderzoek naar de verschillen die er zijn tussen het aardgas dat wij kennen en de stromen die nieuw voor ons zijn. Vaak zijn er al partijen met ervaring, bijvoorbeeld op het gebied van waterstoftransport, die wij kunnen vragen om deze te delen. Uiteindelijk is het de overheid die middels wet- en regelgeving kaders stelt op basis van de uitkomsten van onderzoek en casuïstiek. Wanneer deze kaders door de overheid zijn gesteld, gaan we, daar waar nodig, onze actieplannen vorm geven.

De reportables betroffen acht medewerkers van Gasunie en veertien derden. Onder derden vallen medewerkers van opdrachtnemers, bezoekers aan een Gasunie (project)locatie, omwonenden, passanten en verkeersdeelnemers die ongewild betrokken zijn geraakt bij een ongewenste gebeurtenis veroorzaakt door een Gasunie-asset of -activiteit. In 2024 waren alleen medewerkers van opdrachtnemers als derden betrokken bij reportable ongevallen. In 2024 waren er geen werkgerelateerde sterfgevallen, zowel voor medewerkers van Gasunie als derden.

De TRFI is in 2024 verslechterd ten opzichte van 2023 en ligt nog altijd boven de signaalwaarde van 2,5. Dat betekent dat het aantal ongelukken op het werk onacceptabel hoog is. Het totale aantal gewerkte uren voor 2024 is 6,4 miljoen (2023: 6,6 miljoen). De TRFI van 3,4 wordt veroorzaakt door de combinatie van 22 ongevallen en 6,4 miljoen gewerkte uren. Het aanhoudende hoge niveau van het aantal reportables is voor ons een extra aansporing tot actie.

In de Appendix Duurzaamheidsverklaring hebben we een ratio opgenomen voor alleen onze eigen medewerkers (medewerkers in loondienst en medewerkers niet in loondienst), zoals voorgeschreven in de ESRS.